Trong những năm gần đây, chương trình học “tú tài quốc tế” IB - International Baccalaureate - ngày càng thông dụng, ngay cả ở Mỹ.

 Nhiều trường đại học bắt đầu quan tâm tới IB, và điều này khiến học sinh đối diện với một chọn lựa mới: Nên học IB hay nên học AP - Advanced Placement? Cái nào có lợi hơn khi xin vào đại học?

Nói chung IB và AP đều là hai chương trình cung cấp cho học sinh bậc trung học các lớp nhiều thử thách, đòi hỏi sự cố gắng và hiểu biết cao hơn mức bình thường, tạo điều kiện cho việc được thu nhận vào đại học dễ dàng hơn.

Nhiều trường tại Hoa Kỳ và Canada có chương trình AP cho học sinh của mình, cũng được coi là chương trình dự bị đại học. Các học sinh nếu đậu các kỳ thi AP thường được các trường đại học cho tín chỉ, và trong nhiều trường hợp, có ưu tiên hơn trong việc thu nhận.

Chương trình IB khởi đầu từ thập niên 60 và ngày nay chương trình IBDP (International Baccalaureate Diploma Program) nhằm giúp cho học sinh từ 16 đến 19 tuổi có trình độ học vấn được công nhận trên toàn thế giới. Chương trình này sẽ giúp học sinh được dễ dàng thu nhận vào các trường đại học ở khắp mọi nơi. Do tính cách toàn cầu, chương trình IBDP có tiếng Anh, Pháp và Tây Ban Nha.

Các lớp IB phải đi theo một chương trình học do tổ chức mang tên International Baccalaureate Organization (IB) với trụ sở đặt tại Cardiff, Wales, đưa ra. Học sinh sẽ trải qua các kỳ thi được chấm điểm bởi các giáo sư trong trường cũng như các giáo sư ở bên ngoài trường. Các kỳ thi cuối khóa của IB thường diễn ra trong tháng 5 và có điểm từ 1 đến 7 với điểm 7 là điểm cao nhất. Kết quả thi được thông báo vào đầu tháng 7.

Các học sinh có thể lấy các lớp IB riêng biệt và có chứng chỉ hoàn tất các lớp này (nếu được điểm 4 hay cao hơn), hoặc có thể chọn để lấy bằng “tú tài” IB Diploma, vốn là chương trình hai năm, dành cho học sinh lớp 11 và 12.

Các học sinh quyết định lấy bằng IB phải hoàn thành chương trình học gồm một số lớp, phải viết bài tiểu luận và hoàn tất 150 giờ nghiên cứu hay phục vụ cộng đồng.

Các lớp học có thể là ở mức căn bản (một hay hai năm học rồi sau đó thi IB) hay ở mức cao hơn (hai năm học rồi thi IB). Các học sinh muốn lấy bằng IB Diploma phải học ít nhất 3 lớp cao, phải có được ít nhất 24 điểm (dựa trên thang điểm thi từ 1 đến 7 và bài tiểu luận). Chỉ có các học sinh lớp 11 và 12 mới được cho lấy các lớp IB và tham dự kỳ thi. Tuy nhiên, thường thì các học sinh muốn theo chương trình IB phải chuẩn bị từ lớp 9 hay lớp 10 để lấy các lớp cần có để vào IB ở lớp 11 và 12.

Các lớp AP đi theo một chương trình học do tổ chức College Board ấn định. Các kỳ thi và bài tập cho các lớp này được giáo sư trong trường soạn trong niên khóa và đến cuối năm các học sinh phải đi thi AP.

Các kỳ thi AP do College Board điều hành và diễn ra vào khoảng tháng 5. Ðiểm thi do College Board ấn định là từ 1 đến 5, với điểm 5 cao nhất. Kết quả điểm thi được thông báo về nhà trong giữa tháng 7.

Hệ thống AP có một số danh vị cho các học sinh AP xuất sắc. Những danh vị này gồm có AP Scholar (có điểm 3 hay cao hơn trong 3 kỳ thi AP của các lớp học nguyên năm hoặc nhiều hơn), AP Scholar With Honor ( học sinh có điểm trung bình là 3.25 hay cao hơn trong các kỳ thi AP và điểm trung bình là 3 hay cao hơn trong bốn kỳ thi của các lớp học nguyên năm) và AP Scholar with Distinction (cho các học sinh có điểm trung bình là 3.5 hay cao hơn trong các kỳ thi AP và điểm từ 3 trở lên trong 5 kỳ thi các lớp học nguyên năm). Học sinh ở cấp lớp nào cũng đều có thể học các lớp AP, miễn là đáp ứng các điều kiện về các lớp học căn bản cần thiết phải có.

Dù là IB hay AP, các lớp học sinh phải học đều được coi là khó khăn, đòi hỏi nhiều cố gắng, và cũng giúp ích nhiều cho học sinh khi vào đại học. Các trường đại học coi giá trị của các lớp IB và AP ngang với nhau. Việc nhận tín chỉ AP hay xếp vào trình độ năm nào trong đại học tùy theo từng trường, nhưng thường khi nếu trường nhận điểm AP (ít nhất là điểm 3), thì họ cũng nhận điểm IB (ít nhất là điểm 5).

Thí dụ nếu một trường đại học cho tín chỉ những lớp có được điểm thi AP là 4 thì cũng cho tín chỉ lớp có được điểm thi 6 trong kỳ thi IB. Một số trường khác thì chỉ cho tín chỉ ở một mức điểm nào đó. Cũng có những trường miễn cho học sinh không phải lấy lớp năm dưới khi vào học nhưng không cho tín chỉ.

Nói chung, chương trình IB Diploma có tính cách tổng quát nhưng học sinh phải theo đúng trình tự. Học sinh không lấy lớp IB không được thi IB. Cũng có những học sinh theo học cả các lớp AP lẫn IB, tùy thuộc vào sự mong muốn và khả năng học tập của cá nhân.