Trần Nhân Tông ( 陳仁宗; 1258 – 1308), tên thật là Trần Khâm (陳昑) là vị vua thứ ba của nhà Trần (sau vua cha Trần Thánh Tông và trước Trần Anh Tông) trong lịch sử Việt Nam.

Ông ở ngôi 15 năm (1278 – 1293) và làm Thái Thượng hoàng 15 năm. Ông là người đã thành lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lấy pháp hiệu là Đầuđà Hoàng giác Điếu ngự. Ông được sử sách ca ngợi là một trong những vị vua anh minh nhất trong lịch sử Việt Nam.

Sau khi nhường ngôi cho con trai là Trần Anh Tông, ông xuất gia tu hành tại cung Vũ Lâm, Ninh Bình, sau đó rời đến Yên Tử (Quảng Ninh) tu hành và thành lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lấy đạo hiệu là Điều Ngự Giác Hoàng (hay Trúc Lâm đầu đà). Ông là tổ thứ nhất của dòng Thiền Việt Nam này. Về sau ông được gọi cung kính là “Phật Hoàng” nhờ những việc này.

Ông qua đời ngày 3 tháng 11 âm lịch năm 1308, được an táng ở lăng Quy Đức, phủ Long Hưng, xá lỵ cất ở bảo tháp am Ngọa Vân; miếu hiệu là Nhân Tông, tên thụy là Pháp Thiên Sùng Đạo Ứng Thế Hóa Dân Long Từ Hiển Hiệu Thánh Văn Thần Võ Nguyên Minh Duệ Hiếu Hoàng Đế.

Ông đã để lại bản di chúc dặn dò con cháu, cũng là lời dặn dò cho muôn đời hậu thế nước Việt, gần ngàn năm qua vẫn còn nguyên chân giá trị!

" Các người chớ quên , chính nước lớn mới làm những điều bậy bạ , trái đạo .

Vì rằng họ cho mình cái quyền nói một đường làm một nẻo .

Cho nên cái hoạ lâu đời của ta là hoạ nước Tàu .

Chớ coi thường chuyện vụn vặt nảy ra trên biên ải .

Các việc trên , khiến ta nghĩ tới chuyện khác lớn hơn .

Tức là họ không tôn trọng biên giới qui ước .

Cứ luôn luôn đặt ra những cái cớ để tranh chấp .

Không thôn tính được ta , thì gậm nhấm ta .

Họ gậm nhấm đất đai của ta , lâu dần họ sẽ biến giang san của ta từ cái tổ đại bàng thành cái
 
tổ chim chích .

Vậy nên các người phải nhớ lời ta dặn :

" Một tấc đất của Tiền nhân để lại , cũng không được để lọt vào tay kẻ khác " .

Ta cũng để lời nhắn nhủ đó như một lời di chúc cho muôn đời con cháu " .