Tưởng niệm tháng Tư Đen lần thứ 37, bài viết dưới đây xin nhắc lại một phần diễn biến tại BTL CSQG VNCH trong ngày đen tối của Đất Nước.

Sàigòn những ngày tháng Tư 1975 không khí thật là ngột ngạt căng thẳng. Chiến sự đã lan dần đến cửa ngõ Sàigòn. Kể từ sau cuộc di tản chiến thuật khỏi Pleiku vào giữa tháng Ba đầy hỗn loạn đã dẫn đến những cuộc bỏ ngỏ hàng loạt những tỉnh miền Trung dọn đường cho VC tiến quân xuống phía Nam, hướng về Saigon. Cùng với cuộc di tản Pleiku, dân chúng cũng hoảng loạn chạy theo hướng di tản của các đơn vị QLVNCH.

Từ tháng Ba, dân chúng khắp nơi từ miền Trung trong đó có cả các nhân viên cảnh sát đã ồ ạt kéo về Sàigòn đã làm cho tình hình thủ đô càng thêm bất an. Những tin đồn rằng, đã có một giải pháp chính trị cho Miền Nam đã được xếp đặt trước từ những cuộc mật đàm giữa Kissinger và Lê Đức Thọ nay đang được thi hành. Lãnh thổ VNCH theo cuộc mật đàm chỉ từ nam vĩ tuyến 12, khoảng từ Long Khánh xuống phía Nam, còn phần phía Bắc thuộc MTDTGPMN, dù VNCH không chịu nhưng nay cũng đành phải chấp nhận. Tuy đó chỉ là tin đồn nhưng vẫn được nhiều người tin và rỉ tai nhau nên đã làm cho nhiều người trốn chạy từ miền Trung về Sàigòn, đi về phần đất của VNCH. Nhiều người đã tìm cách đi ra nước ngoài để trốn chạy hiểm họa cộng sản đang đến gần. Tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Sàigòn đã có kế hoạch di tản không chỉ cho những nhân viên người Mỹ mà còn cả cho những gia đình nhân viên người Việt làm việc cho họ. Ngay từ tháng Ba, đã có nhiều chuyến bay âm thầm mang số nhân viên này rời khỏi Việt Nam. Riêng tại các công sở người Việt, con số người đi làm mỗi ngày cũng vắng hẳn đi, số còn lại cũng chẳng thể yên tâm làm việc. Ngoài ra còn có tin đồn về một chiếc tàu do dòng họ Lee bên Đại Hàn vốn là hậu duệ thuộc dòng dõi của Hoàng tử Lý Long Tường đời nhà Lý phiêu bạt sang Đại Hàn gần một ngàn năm trước, đang có mặt tại Sàigòn. Chiếc tàu Đại Hàn này được phái sang Việt Nam để tìm cách di tản cứu những người Việt thuộc dòng dõi con cháu nhà Lý đem về Đại Hàn lánh nạn cộng sản. Được biết, Hoàng tử Lý Long Tường là vị hoàng tử duy nhất của nhà Lý sống sót sau khi nhà Lý bị Trần Thủ Độ âm mưu soán ngôi đã phải trốn chạy sang Đại Hàn định cư từ  thế kỷ thứ 12.

Trước những tin tức dồn dập như vậy, số người đổ về Sàigòn mỗi ngày mỗi đông. Tại Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát, hàng ngày có cả trăm nhân viên từ miền Trung di tản về Sàigòn trình diện. Một ban tiếp nhận trực thuộc Khối Nhân Viên đã được gấp rút thành lập để giải quyết tình trạng thặng số nhân viên này. Hầu hết các nhân viên này sau đó đã được phân bổ về các bộ chỉ huy tỉnh vùng IV theo nguyện vọng của họ, hoặc theo sự tái phối trí của Bộ Tư Lệnh.

Tình hình mỗi ngày mỗi căng thẳng. Ngày 8/4/1975, một chiếc máy bay A-37 của KQVN bất thần bay đến dội bom Dinh Độc Lập tuy không gây thiệt hại gì đáng kể nhưng đã làm cho mọi người thêm hoang mang. Lúc đầu mọi người tưởng rằng có đảo chánh vì trước đó đã có nhiều tin đồn về việc này, nhưng sau được biết đó là chiếc phi cơ của KQVN do tên phi công phản loạn Nguyễn Thành Trung xuất kích từ Biên Hòa bay về bỏ bom Dinh Độc Lập, nhưng có lẽ do vội vã nên mấy qủa bom thả xuống đã không trúng mục tiêu, hoặc không nổ, chỉ có một qủa sớt qua dinh. Để trấn an, Bộ Tư Lệnh CSQG sau đó đã ra Thông Tư giải thích đây chỉ là hành động phản nghịch, bất mãn đơn thuần của một cá nhân riêng lẻ trong quân đội, và kêu gọi mọi người hãy bình tĩnh sát cánh cùng toàn quân, toàn dân và đoàn kết, sẵn sàng chiến đấu trước hiểm họa xâm lăng của cộng sản. 

Chiều 20-4, không khí Sàigòn càng thêm căng thẳng sau khi có những tin tức không mấy tốt lành cho sự tồn tại của VNCH về việc Long Khánh đã thất thủ sau hơn mười ngày cầm cự tại mặt trận Xuân Lộc. Tại mặt trận này, sư đoàn 18 Bộ Binh dưới quyền chỉ huy của Tướng Lê Minh Đảo đã đánh một trận cuối cùng oanh liệt từ ngày 9 đến ngày 20/4 gây tổn thất nặng nề cho địch trước khi rút lui về Sàigòn. Sau khi mặt trận Xuân Lộc tan vỡ, hầu như chiến trường không còn một trận đánh lớn nào.

Tiếp theo tin Long Khánh thất thủ, trước những áp lực từ nhiều phía, tối ngày 21/4/75, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã tuyên bố từ chức trong một bài diễn văn đọc trực tiếp trên đài truyền hình, trao quyền lại cho Phó tổng thống Trần Văn Hương. Biến cố này lại càng gây hoang mang thêm trong dân chúng. Người ta không biết tình hình rồi sẽ diễn tiến ra sao? Sự hoang mang đến không chỉ từ tình hình chiến sự không mấy tốt đẹp, mà còn hoang mang cả trong tình hình chính trị trong nước. Trong lúc dầu sôi lửa bỏng như vậy, nhóm đón gió thành phần thứ ba vẫn còn đang chạy cờ vào ra Dinh hoa Lan của Tướng Dương Văn Minh với hy vọng được chia chác quyền lực trên ảo tưởng về một giải pháp chính trị sắp đến.

Tại Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát, ngày 22/4/75, trong một buổi họp nhân viên dưới quyền tại Sở Tổng Quản Trị/Khối Nhân Viên, Trung tá H., Chánh sở, đã trấn an mọi người về những tình hình chiến sự đang diễn tiến. Ông nói, mọi việc rồi sẽ ổn thỏa và chiến sự rồi sẽ có giải pháp chấm dứt; nhưng nay, trước hết mọi người cần phải bình tĩnh, không nên hốt hoảng có thể dẫn đến tình trạng hỗn loạn như đã xảy ra ở Đà Nẵng vào tháng trước. Ông cũng khuyên mọi người không nên tìm đường chạy ra nước ngoài, để đến một xứ sở hoàn toàn xa lạ về văn hóa, ngôn ngữ, phong tục, chưa kể còn bị kỳ thị vì màu da; hơn nữa rất khó kiếm việc làm vì khác tiếng nói và trình độ. Ông còn nói, “mọi người chúng ta chỉ là những người dân và cấp thừa hành, không có gì phải lo sợ một mai khi có sự thay đổi chế độ hay chính thể.” Thật đáng tiếc, đây không chỉ là một suy nghĩ sai lầm của Trung tá H. mà có lẽ còn là suy nghĩ của khá nhiều người trước ngày Miền Nam được “giải phóng” bởi những người cộng sản. Phải đợi sau ngày Miền Nam thực sự bị “phỏng giái” mọi người mới nghiệm ra được sự sai lầm của mình thì đã qúa muộn.

Sau buổi họp ngày 22/4, Trung tá H. nhắc nhở mọi người tiếp tục công việc của mình, đồng thời loan báo sẽ có một buổi họp khác vào 9 giờ sáng hôm sau 23/4 để có những phân công mới. Đúng 9 giờ sáng hôm sau, mọi người đã có mặt ngồi đợi trong phòng hội của Sở Tổng Quản Trị để chờ Trung tá H. đến họp nhưng chờ mãi mà không thấy ông đến. Khoảng 9 giờ 30, có chuông điện thoại reo từ văn phòng của Trung tá H., Thiếu úy L., trưởng văn phòng Chánh sở, sau đó đã trả lời điện thoại và cho biết, chính Trung tá H. vừa điện thoại báo cho biết, ông không thể đến họp được vì con đường từ nhà ông ở cư xá Phú Lâm đến Bộ Tư Lệnh đã bị ngăn chận trên đường Hậu Giang dẫn về trung tâm Sàigòn. Do vậy, cuộc họp phải hủy bỏ, tuy nhiên ông nói, mọi người cứ tiếp tục làm việc như thường lệ, ông sẽ tìm cách đến Bộ Tư Lệnh sau. Tin này làm mọi người xôn xao bàn tán. Có thật Trung tá H. không đến được vì con đường bị ngăn chận đóng chốt không? Với cấp bậc trung tá như ông lại sử dụng công xa cảnh sát, không ai nghĩ ông lại bị ngăn cản không cho đi vào thành phố.
Mấy ngày tiếp theo vẫn vắng mặt Trung tá H., cũng không ai nghe tin tức gì về ông. Mặc dù số nhân viên đi làm đã vắng đi nhiều, nhưng số còn lại vẫn làm công việc thường nhật một cách đầy trách nhiệm. Lệnh cấm trại 100% tại Bộ Tư Lệnh đã có từ đầu tháng Tư vẫn được mọi người chấp hành nghiêm túc. Hàng đêm, các liên đội ứng chiến của Bộ Tư Lệnh vẫn làm nhiệm vụ ứng trực bảo vệ vành đai an ninh phòng thủ xung quanh Bộ Tư Lệnh và các địa điểm trọng yếu trong thành phố.
Vào sáng ngày 29/4/75, vẫn còn khá đông nhân viên cảnh sát các cấp có mặt tại các phòng, sở Bộ Tư Lệnh chờ lệnh mặc dù họ biết rằng tướng Tư Lệnh và ban tham mưu của ông đã đi ra ngoại quốc từ tuần trước rồi. Tất cả được lệnh, không rõ từ đâu, phải ở lại ứng chiến, không ai được phép ra khỏi cổng Bộ Tư Lệnh. Mọi người vừa làm việc, vừa bàn tán về các tin tức thời sự đang diễn tiến. Một ngày trước đó, Quốc Hội đã biểu quyết chấp thuận cho Tổng thống Trần Văn Hương, người vừa kế nhiệm tổng thống Thiệu từ chức một tuần trước đó, trao quyền tổng thống lại cho Đại Tướng Dương Văn Minh với hy vọng Tướng Minh có thể mang lại một giải pháp hòa bình cho Việt Nam. Thế nhưng hy vọng đó cũng chỉ là vô vọng và qúa trễ. Cũng buổi sáng đó, mọi người nhìn thấy một chiếc máy bay cánh quạt bay thấp ngang qua không phận Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát phát ra lời kêu gọi của tân thủ tướng Vũ Văn Mẫu do Tướng Minh vừa chỉ định, yêu cầu người Mỹ rút hết ra khỏi Việt Nam trong vòng 24 giờ kể từ 5 giờ sáng ngày 29/4/75. Ai cũng tự hỏi, liệu đó có phải là cách chấm dứt chiến tranh và Thủ tướng Mẫu cần phải ra lệnh như vậy hay không? Bởi vì được biết trước đó, đài phát thanh FM của quân đội Mỹ ở VN đã phát thanh bản nhạc “White Christmas” (Giáng Sinh Trắng). Đang là cuối tháng Tư, giữa mùa hè, vì lý do gì đài phát thanh quân đội Mỹ lại phát thanh một bản nhạc Giáng Sinh như vậy vào lúc này nếu không phải là một ám hiệu cho người Mỹ? Ám hiệu đó là gì nếu không phải là lệnh di tản các kiều dân Mỹ ra khỏi Việt Nam như đang diễn ra. Cho nên lời yêu cầu của thủ tướng Mẫu có lẽ chỉ là cách làm cho người Mỹ khỏi mất mặt khi rút ra khỏi Việt Nam? 

Khoảng 7 giờ tối cùng ngày, trong lúc các liên đội ứng chiến của Bộ Tư Lệnh đang chuẩn bị xếp hàng ở sân cờ để được di chuyển đến những vị trí ứng chiến chỉ định thì một trái đạn pháo kích nổ ở gần đâu đó, có thể ở phía sân Ủy Hội Quốc Tế cũ bên cạnh Bộ Tư Lệnh làm cho một số miểng vụn văng bay ra xa rơi xuống các mái nhà xung quanh nghe rào rào. Mọi người vội vàng chạy túa vào dưới những mái hiên nhà của Khối Tiếp Vận để tạm trú, nhưng chỉ một lát sau họ lại tiếp tục trở ra sân để lên xe đi đến những địa điểm ứng chiến. Các liên đội ứng chiến như thường lệ đặt bộ chỉ huy tại các trường xung quanh Bộ Tư Lệnh như Pétrus Ký, Nguyễn Bá Tòng, Bác Ái, … Thật là một tinh thần trách nhiệm cao độ của những người chiến sĩ cảnh sát vào những giờ phút cuối cùng của cuộc chiến.
Suốt trong đêm 29 rạng 30/4/75, tại địa điểm ứng chiến của liên đội 5 đặt tại Trường Trung Học Bác Ái (của người Hoa) trên đường Nguyễn Trãi gần BTL/CSQG hầu như ai cũng thức. Tin tức về cuộc di tản đang diễn ra trên nóc tòa đại sứ Mỹ và nhiều địa điểm khác trong thành phố làm cho mọi người đứng ngồi không yên nhưng không biết làm sao vì thành phố đang giới nghiêm. Nghe nói từ sáng đến giờ cả ngàn người đã tràn vào bên trong tòa đại sứ này để leo lên những chiếc trực thăng Mỹ bay ra Đệ thất hạm đội Mỹ đang đón đợi ngoài Biển Đông. Trong khi đó, những báo cáo trên những máy truyền tin liên hợp PRC-25 cho biết đặc công VC đã xâm nhập có mặt tại một số nơi ở ngoại ô Sàigòn. Lệnh trên máy truyền tin yêu cầu các nơi cần đề cao cảnh giác với những tên đặc công này vì chúng đang giả trang thành những binh sĩ QLVNCH rã ngũ mang băng đỏ cố ý gây náo loạn ngoài đường phố.

Sáng sớm ngày 30/4, mặc dù vẫn còn giới nghiêm nhưng đường phố xe cộ đã nhộn nhịp, mọi người như đang hối hả đi tìm nơi an toàn lánh nạn. Một số người đang lắng nghe từ những chiếc radio transitor phát đi phát lại nhật lệnh của Trung Tướng Vĩnh Lộc, tân tổng tham mưu trưởng QLVNCH vừa được chỉ định,  kêu gọi quân nhân các cấp giữ vững tay súng và ở yên vị trí sẵn sàng chờ lệnh, không hèn nhát trốn chạy như người tiền nhiệm của ông và nhiều người khác. Thế nhưng chỉ vài giờ sau, Tướng Vĩnh Lộc cũng biến mất và Tướng Minh đã cử Chuẩn Tướng Nguyễn Hữu Hạnh làm Quyền tổng tham mưu trưởng thay thế Tướng Vĩnh Lộc. (Sau ngày 30/4/75, Tướng Nguyễn Hữu Hạnh đã hiện nguyên hình là một tên cách mạng ba mươi, được VC tuyên dương là đã góp phần làm rã ngũ QLVNCH vào giờ thứ 25 của lịch sử). Tin tức dồn dập biến đổi từng giờ. Lệnh cử Tướng Nguyễn Hữu Hạnh làm Quyền tổng tham mưu trưởng chưa được bao lâu thì vào khoảng 10 giờ hơn có lệnh của Tướng Dương Văn Minh kêu gọi quân nhân các đơn vị không được nổ súng và chuẩn bị bàn giao cho đối phương. Sau khi nghe lệnh này, không ai bảo ai, mọi người đều tự động rời bỏ địa điểm ứng chiến trở về Bộ Tư Lệnh thu xếp đồ dùng cá nhân và từ biệt nhau để trở về nhà mặc dù lúc đó có lệnh từ Tổng hành dinh BTL/CSQG kêu gọi các đơn vị ứng chiến tiếp tục ổn định vị trí và cử đại diện trở về Tổng hành dinh nhận lãnh lương khô để tiếp tục làm nhiệm vụ. Không biết có ai thi hành lệnh này hay không, riêng cá nhân tôi cùng một số bạn trong liên đội ứng chiến 5 BTL đã bịn rịn chia tay nhau sau khi về lại trước sân Khối Nhân Viên. Mọi người bùi ngùi bắt tay nhau mà không biết bao giờ sẽ gặp lại.

Trên đường phố trở về nhà, bầu trời âm u không có nắng tôi đã thấy bọn VC nằm vùng và những tên “cách mạng ba mươi” đeo băng đỏ bắt đầu xuất hiện  đây đó lăng xăng đi tới đi lui. Về gần đến nhà ở chung cư Minh Mạng gần Ngã Sáu Sàigòn, Quận 10, tôi thấy có một chiếc xe “pick up” hiệu Daihatsu bên hông có mang một tấm biểu ngữ đỏ có hàng chữ trắng gì đó tôi cũng chẳng buồn đọc, trên xe có một số thanh niên đang bắc loa kêu gọi mọi người chuẩn bị “chào mừng cách mạng thành công”! Khi tôi về đến nhà, vợ tôi vội vã đưa cho tôi một túi xách quần áo đã soạn sẵn nói tôi tạm lánh mặt về nhà chị tôi ở Tân Định vì ở chung cư đã có khá nhiều bọn nằm vùng xuất hiện mang băng đỏ đi phát truyền đơn trong xóm. Ngay trước nhà tôi, một tấm biểu ngữ đỏ dài chăng ngang đường nối liền hai tòa nhà chung cư viết cái gì trên đó tôi cũng không để ý.

Một giờ sau khi về đến nhà chị tôi ở Tân Định, khoảng 11 giờ 30 sáng, khi vừa nghe tin từ radio phát ra lời đầu hàng của Tướng Dương Văn Minh, tôi bỗng dưng ứa nước mắt nhìn chị và các em tôi cũng đang khóc một cách tự nhiên mà không nói được lời nào.