Tôi chỉ muốn nói là người ở bên Mỹ họ quen miệng hay nói cám ơn.

 Sáng thứ Năm cuối tháng Mười Một, Lễ Tạ Ơn tới, ông Tư tâm sự,

— Hồi nọ lúc về bên Việt Nam thăm bà con xóm làng sau gần ba mươi năm không gặp mặt, ta nói cứ yên lặng thì không sao, nhưng cứ hở miệng ra một cái là người bển biết là mình từ bên Mỹ mới về.

Dì Tư xỉa xỉa trầu thuốc, giọng điệu mỉa mai,

— Thì cái tật của ông, ai còn lạ gì, cứ mở miệng ra một cái là tiếng tây tiếng u rổn rảng rộn ràng, hỏi sao người ở bển không biết là ông từ bên Mỹ mới về.

Ông Tư càm ràm,

— Mần chi mà bà phải lên giọng bỉ thử với tui như thế! Bà biết tui đâu có phải là hạng người áo gấm về làng rồi là huênh hoang tự đắc lên mặt song tàn với bà con chòm xóm. Ta nói thiệt tình là tui cũng cố gắng hết sức không chêm một câu tiếng Anh, không bớt một chữ tiếng Việt trong khi nói chuyện với chòm xóm láng giềng. Cho nên nhiều người cứ ngạc nhiên trợn tròn mắt nhìn hỏi, “Ủa, lạ hén! Chú Tư, ổng ở bên Mỹ cả gần ba chục năm nay rồi, nhưng giọng nói nghe không ngòng ngọng lơ lớ như tuồng bị rắn lục mổ cắn ngay bắp chân hén!”. Nghe họ nói, tui mới cười hề hề đáp, “Cái mặt này nhìn là biết dân nhậu thịt rắn Tháp Mười với đế đen Gò Công, hỏi sao mà nói tiếng Việt lơ lớ cho đặng”.

Dì Tư dừng tay cuộn tròn miếng trầu xanh, nhìn chồng,

— Rồi, thì ông nói đi, làm sao mà ông mở miệng ra là người ta biết là ông ở bên đây mới về?

— Thì cũng có chi đâu. Cũng tại tui quen cái tật ghé vào chợ quận mua đôi dép Thái với cái áo thun ba lỗ cũng nói cám ơn, xẹt ngang qua chợ làng làm tô hủ tíu với ly càfe bạc xỉu cũng lại lập cập mở miệng nói lời cám ơn. Cho nên ta nói dấu đầu rồi cũng lại lòi đuôi là như thế đó.

Dì Tư cự nự,

— Ông ăn nói không e dè kiêng nể, không sợ người bên Việt Nam họ giận, họ nói ông lên mặt song tàn coi thường người ở bển cho coi.

— Bà, tôi không có cái ý đó. Tôi chỉ muốn nói là người ở bên Mỹ họ quen miệng hay nói cám ơn. Thế thôi.

Ông Tư phân trần,

— Bà có thấy ở bên đây vô nhà hàng ăn uống, mình cũng phải móc bóp trả tiền đàng hoàng, chứ đâu có phải là ăn đồ cúng trên chùa hay là gặp ngày rằm hương thôn phát chẩn. Nhưng khi người ta bưng cơm đưa ra, mình cũng mở miệng nói lời cám ơn đàng hoàng tử tế. Rồi khi đứng dậy ra quầy trả tiền, tay mình móc bóp, miệng mình cũng lại lập cập mở lời nói cám ơn. Mình ở bên đây lâu rồi, riết rồi lời cám ơn nhập vào trong bụng lúc nào cũng không hay.

Dì Tư góp ý,

— Tui thì cũng không muốn bàn thêm, nhưng cũng có một số người họ nói, coi chừng nói cám ơn nhiều quá, lại hóa ra tuồng khách sáo...

Ông Tư nhíu mày,

— Sao lại nói là khách sáo? Bộ bà không thấy ông bà mình có câu, “Con lợn có béo thì lòng mới ngon”, hoặc là tôi nhớ đâu đó trong đạo Phật cũng có câu, “Tâm Phật, nhìn đâu cũng thấy Phật”. Lòng mình có đầy tràn tâm tình tri ân thì mình mới thốt ra được những lời tri ân cho những nghĩa cử tử tế của hàng xóm láng giềng chứ.

Ông Tư hớp một ngụm trà rồi tiếp tục,

— Ta nói thiệt tình là tui thích cái tinh thần của người Mỹ ở chỗ đó. Chính phủ cám ơn dân chúng. Con cái cám ơn bố mẹ. Hàng xóm ngỏ lời cám ơn hàng xóm. Đi vô chợ vào thương xá, mình mua một món hàng, người bán hàng tay trao món hàng, miệng họ cũng nhã nhặn nói cám ơn. Ai ai cũng cám ơn nhau, bởi người ta biết sống trên đời này ai cũng mắc nợ ai ít ra là một món nợ…

Dì Tư hỏi,

— Ông nói mắc nợ, mà mắc nợ như thế nào?

— Bộ bà không nhìn thấy hay sao? Nhà nước nợ dân chúng những lời cám ơn, bởi nếu không có những lá phiếu của dân chúng, thì đã không có nhà nước. Con cái nợ bố mẹ những lời cám ơn, bởi nếu không có bố mẹ, thì đã không có con cái. Hàng xóm nợ nhau những lời cám ơn, bởi nếu không có những căn nhà sát bên tối lửa tắt đèn thì đã không có phố phường. Thương gia nợ khách hàng những lời cám ơn, bởi nếu không có người mua, cửa tiệm đã phải đóng cửa. Cho nên, ta nói tui là tui thích những ca sĩ, khi gặp những người ái mộ tiếng hát của mình, lúc nào họ cũng nhã nhặn nói lời cám ơn khán thính giả; bởi thật tình mà nói dù hát hay như chim sơn ca hoặc là thổi sáo mê hồn như Trương Chi, nhưng nếu không có khán thính giả, thì làm sao có ca sĩ sân khấu với tài tử màn bạc.

Ông Tư dừng lại chiêu vào trong miệng một ngụm trà xanh, rồi nho nhỏ giọng lại,

— Bà biết chi không? Nhân ngày Lễ Tạ Ơn năm nay có cái điều này tôi cũng muốn tâm sự với bà từ lâu rồi.

Dì Tư dừng lại cục thuốc rê, nhìn chồng chòng chọc,

— Ông muốn nói cái chi thì cứ nói đi, sao lại tự nhiên xuống giọng thì thào tuồng như sợ ăn trộm rình nhà không bằng...

Ông Tư chép miệng,

— Thì tôi nhớ đâu có lần bà có nói với tôi là thấy con cái của hai vợ chồng được Chúa thương, ban cho học hành tới nơi tới chốn, rồi trong nhà có thằng Hai làm bác sĩ mở phòng mạch ở dưới phố, con Tư làm dì phước dòng truyền giáo ở bên Phi Châu cũng được gần mười năm rồi; bởi thế, có nhiều người gặp bà ở ngoài phố cứ hay lớn miệng gọi bà là “Bà Cố”. Bà thì cứ lúng ta lúng túng không biết phải đối đáp ra sao, bởi không hiểu là họ đang thật tình hay là có ý chi đây. Cho nên thôi, nhân tiện hôm nay cũng là ngày Lễ Tạ Ơn, tôi đề nghị với bà như thế này, nếu lần sau có ai gọi bà là “Bà Cố”, thì bà cũng không phải mất công cất tiếng thanh minh thanh nga làm chi. Những lúc người ta gọi bà là “Bà Cố”, thì bà chỉ việc nói, “Tạ ơn Chúa” như người người đang sống ở Mỹ trong bữa ăn Tạ Ơn tối nay. Mà bà nghĩ thử coi, thiệt tình đúng là như vậy. Nếu không có ơn Chúa hướng dẫn cho con tàu của mình được tàu Mỹ vớt, làm sao mà nhà mình đặt chân lên vùng đất mới với bầu trời mới để mà bắt đầu một cuộc sống mới tinh?

Ông Tư dừng lại, uống thêm một miếng trà Bảo Lộc,

— Lần trước về thăm lại quê hương họ hàng, thấy những người thành công với công ăn việc làm, trong bụng tôi cũng mừng cho họ lắm. Nhưng cũng có những người tôi thấy đời sống cũng còn cực nhọc. Trông người lại nghĩ tới ta. Hồi năm 75 mình mà không được vớt mang tới đảo Guam, thì bây giờ dám tôi cũng đang rảo rảo ở chợ quận, miệng rao, “Trà đá không?”, còn bà thì cũng dám đang te te bê cái rổ, chào hàng, “Mía ghim hôn?” ở bến xe của chợ huyện. Cứ như vậy thì làm sao trong nhà mình có nổi một ông Bác Sĩ và một bà dì Phước… Bà nghĩ tôi nói có đúng hay không?