"Vị nào đi vào cuộc Mật Nghị giống như một giáo hoàng thì khi ra vẫn là một hồng y" (he who enters a conclave as pope exits as a cardinal)
Lý do một người Mỹ có thể trở thành giáó hoàng.
Trong bài nói về ĐHY Tagle cuả Phi Luật Tân, chúng ta đã bàn về một câu ngạn ngử rằng :"Vị nào đi vào cuộc Mật Nghị giống như một giáo hoàng thì khi ra vẫn là một hồng y" (he who enters a conclave as pope exits as a cardinal), nghiã là không có gì chắc chắn cả, dù cho dư luận có thuận lợi thế nào chăng nữa thì vẫn luôn luôn có những bất ngờ từ những cuộc Mật Nghị. Lịch sử cuả các cuộc Mật Nghị chứng minh một điều "Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên".
Tuy nhiên những cơ hội bàn về thân thế cuả các hồng y 'có khả năng làm giáo hoàng' cũng đem lại một kết quả tích cực, đó là nêu cao những đức độ cuả các đấng bản quyền đang chăm sóc giaó hội ngày hôm nay, điều mà báo chí thường xuyên và cố tình bỏ qua.
Một Giaó Hoàng người Mỹ là một điều khó tưởng tượng bởi vì cũng như Liên Hiệp Quốc, người ta không chọn một công dân cuả một siêu cường làm Tổng Thư Ký, vì như vậy Liên Hiệp Quốc sẽ có nguy cơ trở thành một sân chơi riêng cho một cường quốc.
"Hoa Kỳ đang thống trị thế giới về chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa" theo lời cuả Linh mục dòng Tên Thomas Worcester, giáo sư Sử cuả đại học Holy Cross...chỉ còn lại Tôn Giáo, "người ta không muốn nhìn thấy bị thống trị cả về tôn giáo nữa".
Tuy nhiên đã có một số suy đoán, rằng quyền lực chính trị cuả Hoa Kỳ đã suy yếu, và sự 'toàn cầu hóa' đã làm giảm bớt tầm quan trọng của vấn đề quốc tịch, do đó các vị hồng y có thể mạo hiểm chọn một người Mỹ.
Theo tờ báo La Repubblica bên Roma thì các hồng y cuả nước Ý có vẻ đi tiên phong trong việc mạo hiểm này, tờ báo loan tin đồn rằng Đức Hồng Y Tarcisio Bertone đầy quyền lực đang lặng lẽ làm việc đằng sau những vận động hành lang để thúc đẩy 'ứng viên' Dolan.
Đức Hồng Y Timothy Dolan, tổng giám mục New York, có biệt tài ăn nói và là chủ tịch của Hội đồng giám mục Công giáo Hoa Kỳ. Ngài đang tranh đấu chống lại những đạo luật 'phá thai' cuả Chính Quyền Mỹ với lý do bảo vệ Tự Do Tôn Giáo.
Ngay sau khi tin thoái vị loan ra, cuộc sống thường nhật cuả HY Dolan bị xaó trộn hoàn toàn. Bất kỳ những sinh hoạt nào trong các chương trình mục vụ cuả ngài đều bị báo chí và ánh sáng truyền hình theo dõi 'hơn bình thường'. Và có vẻ sự 'xâm lấn ồn ào' như thế sẽ còn tiếp tục cho tới khi cuộc Mật Nghị bầu giáo hoàng chấm dứt.
Các chính khách Hoa Kỳ cũng tìm cách xuất hiện bên cạnh DHY, hôm thứ Hai, cả hai Thị trưởng Michael R. Bloomberg và Thống đốc. Andrew M. Cuomo cuả New York cùng tới tham dự cuộc gây quĩ cuả giáo phận. Trong dịp này, HY Dolan đã trả lời một số câu hỏi từ các phóng viên về khả năng có thể có một 'Giáo Hoàng Dolan'.
Với sự hài hước điển hình cố hữu, trước một câu hỏi Ngài sẽ làm gì khi thấy tên mình lọt vào danh sách ứng viên, ngài noí : "Tôi sẽ bảo họ, quí vị chọn nhầm người rồi." (“I’ll tell them they have the wrong guy.”)
"Đừng đánh cá tiền ăn trưa của bạn vào việc đó," Ngài nói thêm, ý nói rằng sẽ 'thua là cái chắc'. "Đánh cá vào đội Mets thì hơn." (đội bóng chày cuả New York)
Nhưng đó là ở bên Hoa Kỳ, ở bên Ý, theo ông John Thavis, tác giả sách "The Vatican Diaries: ..." ("Nhật ký Vatican:..."), thì sự chú ý cuả các nhà báo trong tuần qua đã không dành cho DHY Dolan mà lại đổ dồn về một nhân vật 'trong bóng tối', Đức Hồng Y Sean Patrick O'Malley, OFM Cap,Tổng Giám Mục Boston.
Trong hồng y đoàn, Ngài là vị hồng y duy nhất thuộc Dòng Anh Em Hèn Mọn, còn gọi là Dòng PhanXiCô (Order of Friars Minor Capuchin).
"Có lẽ là vì thiếu tin tức sốt dẻo do việc các vị hồng y đều giữ im lặng, cho nên các nhà báo Ý muốn 'điền vào những chỗ trống' đó," ông Thavis phỏng đóan như vậy.
Về việc phẩm chất cuả báo chí Ý là đáng tin cậy bao nhiêu, thì theo linh mục dòng Tên Thomas J. Reese, một giáo sư của Đại học Georgetown, cho rằng "báo chí Ý vẽ vời tin tức giống như đang viết tiểu thuyết hơn là làm phóng sự."
Tuy nhiên, theo ông Thavis thì vấn đề quan trọng là ở việc báo chí vẫn có ảnh hưởng trên cuộc Mật Nghị, (xin xem Chuyên gia ít thế tục nhất nhìn cơ mật viện tương lai của Vũ Văn An ) ít ra là có ảnh hưởng tới số 28 phiếu cuả các hồng y người Ý. Thí dụ trong năm 2005 đã có một hồng y thú nhận với Thavis rằng ngài đã đọc báo và nhận thấy cơ hội cuả HY Ratzinger đang 'trên đà đi lên'.
Và vì thế "Chúng ta không nên hạ giá cái tác dụng cuả báo chí Ý, đặc biệt là ở trong giai đoạn sớm suả này, nó có thể định nghiã ai sẽ có khả năng làm giáo hoàng."
Thân thế sự nghiệp HY O'Malley
Hồng Y O'Malley, 68 tuổi, sinh tại Ohio, lớn lên ở miền tây Pennsylvania, nhập tiểu chủng viện dòng Phanxicô lúc 12 tuổi. Ngài có bằng thạc sĩ về giáo dục tôn giáo và bằng Tiến sĩ về văn học Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha từ Đại học Công Giáo Hoa Kỳ ở Washington (Catholic University of America).
Ngài ở lại dạy trường Đại học Công giáo và thành lập trung tâm cho người Hispanics (Centro Hispano Católico), một tổ chức giúp đỡ những người nhập cư. Sau đó ngài được cử đi làm giám mục ở đảo St Thomas, quần đảo Virgin, rồi ở các giáo phận Fall River, Mass., và Palm Beach, Fla.
Ngài được bổ nhiệm Tổng Giám Mục Boston năm 2003 và được thăng tước hồng y năm 2006.
Hồng Y O'Malley nổi tiếng là một tu sĩ khiêm tốn, thích mặc áo choàng nâu đơn giản của Dòng Capuchin và thích người ta gọi 'tên thánh' cuả mình là 'Hồng Y Seán' (Gioan). Thành quả được ghi nhận ở Mỹ và ở Roma là đã làm sạch Tổng Giáo Phận Boston sau khi ngài tiếp nhận từ HY Bernard Law, sau những vụ cáo buộc gây chấn động toàn cầu về những lạm dụng tình dục cuả hàng giáo sĩ và về những che đậy cuả giáo quyền.
Vào tháng Giêng năm 2012, kỷ niệm 10 năm cuộc khủng hoảng nói trên, HY O'Malley nói ưu tiên hàng đầu của ngài vẫn là tiếp tục tiếp cận và chăm sóc cho các nạn nhân của việc lạm dụng tình dục và "làm tất cả những gì khả thi để cho tình trạng lạm dụng này không bao giờ xảy ra nữa. '
Ngài sử dụng thông thạo các phương tiện truyền thông, dùng Twitter và blog để kết nối với giáo dân và làm việc truyền giáo.
Những lợi thế
Theo ông John Allen thì có hai lý do chính tạo ra làn sóng quan tâm tới HY O'Malley, đó là (1) danh tiếng là một nhà cải cách trên những vụ bê bối lạm dụng tình dục và (2) là hình ảnh cuả một tu sĩ Capuchin khó nghèo khiêm tốn không vướng mắc vào những cái bẫy giàu sang. Những nhân đức này được nhiều báo chí Ý coi như là những tài sản cần có để bù lấp vào những tai tiếng chia rẽ đấu đá nội bộ và tham nhũng tài chính ở Vatican.
Những nhà bình luận khác thêm vào (3) một ưu thế khác đang thiếu ở Vatican là làm sao để giao tiếp cách tốt hơn với những người trẻ tuổi với một tốc độ cao, trong một môi trường truyền thông công nghệ cao, thì Hồng Y O'Malley đã là người đầu tiên có blog riêng của mình. Ngài cập nhật nó hàng tuần, cung cấp cho thế giới một cửa sổ nhỏ vào cuộc đời của một hồng y.
(4) Ngài nói thông thạo tiếng Tây Ban Nha và có nhiều kinh nghiệm mục vụ tại Nam Mỹ và vùng biển Caribbean, là những nơi mà 42% tổng số giáo dân Công Giáo toàn cầu đang cư ngụ.
Những nhược điểm
Mặt khác, cũng theo ông Allen, HY O'Malley có tính nhút nhát, và đôi khi dường như đau buồn tuyệt vọng về gánh nặng giám mục trong bối cảnh những năm tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng và phải đóng cửa nhiều nhà thờ.
"Rỏ ràng một nhân vật để tháo gỡ cái mớ bòng bong cuả Vatican ngày nay thì không có vẻ là Sean O'Malley," Allen nói.
James Weiss, một giáo sư thần học cuả Boston College, thì cho rằng HY O'Malley thiếu kinh nghiệm về giáo triều Vatican, cũng như nhân cách của ngài không thích hợp với chức vụ giáo hoàng: "Ngài không cởi mở, không thích hiện diện nơi công cộng. Điều đó (sự hiện diện công cộng) đã trở thành cái mốt từ thời giáo hoàng Gioan Phaolô II, và thực sự bị thiếu ở giáo hoàng Benedict. "
Và một chỉ trích nữa từ ông Allen là tuy HY O'Malley đã công bố trực tuyến danh sách những giáo sĩ bị buộc tội lạm dụng tình dục ở Boston, nhưng hình như quá muộn và không đầy đủ.
Phản ứng
Nếu người ta tham khảo trực tuyến để xem có những báo chí nào đã đề cập đến chữ "O'Malley" thì thấy rằng không chỉ ở Hoa Kỳ, ở Ý mà đã tiếp tục loan truyền qua cả bên Đức nữa.
"Tôi có thể xác nhận những lời đồn về HY O'Malley từ kinh nghiệm cá nhân. Ngay bây giờ, thật là khó khăn cho một nhà báo Mỹ như tôi bước vào Văn phòng báo chí Vatican mà không bị ai đó đặt một câu hỏi về ngài ", theo lời ông Allen.
Cảm tưởng cuả DHY O'Malley về chuyện này thì sao? tại cuộc họp báo tuần trước ở Braintree Ngài cho biết "Tôi đã không bị mất bất kỳ giấc ngủ nào về chuyện ấy cả, và tôi đã mua một vé khứ hồi rồi, tôi đã tính sẽ trở về nhà. "
Trên blog cá nhân của mình, DHY O'Malley viết thêm:
"Tôi biết mọi người đang muốn ủng hộ gà nhà - ai mà không muốn có một Giáo Hoàng đến từ giáo phận quê hương của mình nhỉ ? - và, tất nhiên, tôi hân hạnh vì được tham gia vào các cuộc họp kín bầu Giáo hoàng. Nhưng, tôi đảm bảo với tất cả mọi người, không một vị hồng y nào đi vào cuộc họp kín bầu Giáo hoàng với tham vọng được bầu làm Đức Thánh Cha. "
DHY O'Malley nói rằng bất kỳ lời đồn đãi nào thì cũng toàn là những việc "nhàn rỗi trò chuyện" mà thôi:
"Tôi biết rằng đã có nhiều dự đoán về những người có thể thay thế đức Giáo hoàng Benedict. Tuy nhiên, tôi cho những dự đóan đó toàn là những chuyện hão huyền. Thay vào đó, chúng ta nên tập trung vào việc cầu nguyện để Đức Thánh Linh ngự xuống giúp đỡ và hướng dẫn các vị hồng y bầu cho được một Người cần cho Giáo Hội tại thời điểm này. "
