Ðúng ngày này nửa năm trước 16 Tháng Sáu, tỷ phú Donald Trump loan báo tranh cử tổng thống.
Quyết định của ông, ngay tức khắc, được nhiều người xem là quyết định “của một ông nhà giầu muốn đốt tiền,” chẳng ai nghĩ sẽ có ngày nhìn thấy ông Trump trở thành nhân vật được cử tri và giới truyền thông Hoa Kỳ nói đến nhiều nhất, và đương nhiên, cũng chẳng ai nghĩ trong số 16 người ghi danh tranh cử của đảng Cộng Hòa, ông Trump là nhân vật nhiều triển vọng được đảng đề cử nhất. Lý do: ông tiếp tục dẫn đầu tất cả những cuộc thăm dò, bỏ xa những ứng cử viên cùng đảng.
Tỷ phú Donald Trump. (Hình: Ralph Freso/Getty Images)
Cũng trong 6 tháng qua, lần đầu tiên người dân Hoa Kỳ chứng kiến cảnh tất cả các quan sát viên bầu cử, những nhà phân tích chính trị, chiến lược gia, và những nhà phân tích nổi tiếng nhất của chính trường Hoa Kỳ đều... đoán sai về ông Trump. Ở tuần lễ đầu tiên khi ông Trump chỉ được có 3% cử tri ủng hộ và sau lời phát biểu bị chỉ trích là “miệt thị người Mexico,” tất cả mọi người đều tin ngày ông Trump loan báo tin tranh cử cũng là ngày kết thúc cuộc đua của chính ông, chẳng ngờ lời tuyên bố kỳ quái, phản chính trị đó - cùng những lời tuyên bố rất kỳ quặc khác ông tiếp tục đưa ra - không chỉ tạo được sự chú ý của cử tri, mà còn giúp ông liên tục dẫn đầu những cuộc thăm dò toàn quốc. Cho đến hôm nay (16 Tháng Mười Hai 2015), 42% những người được hỏi cho biết sẽ dồn phiếu ủng hộ ông Trump.
Tại sao ông Trump được ủng hộ? Mỗi nhà phân tích chính trị có một câu trả lời khác nhau, như “cử tri Hoa Kỳ thích ông Trump vì họ chán ngấy lối làm việc của những chính trị gia chuyện nghiệp,” hoặc “vì ông ta nói thẳng, không quanh co như những chính trị gia khác,” hay “vì ông ta nói ra những điều chính họ cũng đang nghĩ đến,” cũng có người cho rằng cử tri thích ông Trump “chỉ vì ông ta nói nghe đã lỗ tai, chứ không ai nghĩ ông Trump sẽ trở thành người lãnh đạo quốc gia.”
Có đúng như thế không? Có thật cử tri Hoa Kỳ sẽ không chọn ông Trump làm tổng thống hay không? Hiện giờ, tất cả những chính trị gia tầm cỡ của đảng Cộng Hòa đều nghĩ ông Trump không phải là người sẽ được đảng đề cử, tất cả các nhà quan sát, bình luận chính trị cũng đưa ra nhận xét tương tự, đại để cho rằng nếu ông Trump là đại diện của đảng Cộng Hòa, cơ hội chiếm Tòa Bạch Ốc sẽ không cao vì ông Trump Cộng Hòa khó thắng được bà Hillary Clinton của đảng Dân Chủ.
Ðúng? Sai? Câu trả lời: chưa rõ chuyện tương lai sẽ như thế nào, chỉ biết trong 6 tháng vừa qua, tất cả những điều các nhà phân tích đưa ra về sự kiện chính trị Donald Trump đều sai, ông Trump không hề tụt hạng, tiếp tục dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ ngày càng cao, bỏ xa các đối thủ cùng đảng.
Những phát biểu đáng chú ý của ông Trump
Tuần thứ nhất: “Khi đưa người sang đây, bên Mexico không đưa người tốt, họ đưa những người thuộc thành phần xấu sang Mỹ, gây trở ngại cho chúng ta. Những người (từ Mễ sang) là bọn buôn ma túy, bọn tội phạm, bọn hãm hiếp. Và tôi nghĩ, chỉ có một số là người tốt thôi.”
Tuần thứ 3: “Tôi thích nước Mễ, tôi thích người Mễ, tôi làm ăn thương mại với họ. Nhưng chỗ nào cũng có những người vượt biên giới trốn vào Mỹ, bọn này là thành phấn xấu. Rất xấu.”
Tuần thứ tư: “Tôi rất quý trọng nước Mễ, nhưng trở ngại là lãnh đạo của họ thông minh, khéo léo hơn lãnh đạo của chúng ta, và họ giết chúng ta ngay tại biên giới (ý muốn nói người Mễ vượt biên giới trốn vào Mỹ).” Ngoài ra “tôi sẽ xây bức tường ngăn chia biên giới, bắt chính phủ Mễ phải trả chi phí xây bước tường này,” đồng thời “nếu là tổng thống, cứ bắt được một người trốn từ Mễ sang, tôi sẽ bắt chính phủ Mexico nộp 100,000 dollars tiền phạt.”
Cũng trong tuần này,tất cả các ứng cử viên Cộng Hòa đều lên tiếng phản đối ông Trump, đại để cho rằng những lời tuyên bố mang nội dung chê bai người Mễ “sẽ gây bất lợi cho đảng, trong lúc đảng cần sự ủng hộ của tát cả các cộng đồng thiểu số để chiến thắng cuộc tranh cử 2016.” Nhiều đoàn thể, tổ chức của người Mexico cũng tổ chức biểu tình phản đối ông Trump.
Tuần thứ 5: Ông Trump tiếp tục gây bất ngờ, cho hay “ông John McCain đâu phải là anh hùng chiến tranh. Ông ta được ca ngợi là anh hùng vì bị địch quân bắt giữ. Tôi mến những người không bị địch bắt (vì họ mới là nhưng người chiến đấu thật sự.”
Cuộc thăm dò do USA Today/Sufforlk University thực hiện cho thấy lần đầu tiên, ông Trump dẫn đầu bảng xếp hạng các ứng cử viên Cộng Hòa.
Tuần thứ 6: Ông Trump nhất quyết không xin lỗi ông John McCain, nói rằng “(chính sách của) chính trị gia McCain khiến nước Mỹ bất an ninh hơn, ông ta còn đưa binh sĩ Mỹ phiêu lưu trong những cuộc chiến sai lầm ở nước ngoài, lại còn toa rập với Tổng Thống Obama để che giấu những vụ bê bối xảy ra ở các trung tâm y tế dành riêng cho cựu quân nhân, và dành thì giờ để vận động luật ân xá cho những người cư trú bất hợp pháp ở Mỹ.”
Tuần thứ 7: Số cử tri ủng hộ ông Trump lên đến 24% gấp đôi tỷ lệ cử tri ủng hộ ông Jeb Bush. Cuộc thăm dò của Quinnipiac Poll cũng cho thấy 30% cử tri Cộng Hòa nói không chấp nhận ông Trump.
Tuần thứ 8: Hai chuyện quan trọng xảy ra trong cuộc tranh luận đầu tiên của đảng Cộng Hòa. Thứ nhất, ông Trump nói “sẽ không ủng hộ ‘ứng cử viên được đảng đề cử,’ nêu lý do ‘có những người không xứng đáng để ra tranh cử.’” Thứ nhì, ông bực bội với nữ ký giả Megyn Kelly của đài FOXNews, “cô ta hỏi tôi những câu hỏi ngớ ngẩn, ai cũng thấy máu chảy từ mắt của cô ta. Máu chảy từ những chỗ khác của cô ta.” Sau đó, giải thích ý muốn nói máu chảy từ... mũi của nhà báo Megyn Kelly.
Tuần thứ 9: Trên đài CNN, ông Trump cho biết “từ ngày đầu đến giờ tôi chẳng hề nói điều gì sai, do đó, tôi không xin lỗi ai cả.” Ông vẫn dẫn đầu thăm dò toàn quốc, đồng thời dẫn đầu ở Iowa và New Hampshire.
Tuần thứ 10: Ông Trump nói “sẽ xây bức tường (phân chia biên giới Hoa Kỳ và Mexico) đẹp chưa từng có, đẹp tới mức mọi người sẽ gọi đây là bức tường của ông Trump xây.” Về chi phí xây bức tường này: “tôi có cách bắt chính phủ Mexico phải trả.”
Ông cũng cho hay tất cả mọi chính sách về di dân đều phải được thực hiện dựa trên 3 mục tiêu: bảo vệ việc làm cho người dân Mỹ, bảo vệ mức thu nhập của công nhân Mỹ và bảo vệ an ninh cho nước Mỹ.
Tuần thứ 12: Sau những cuộc điều đinh, ông Trump đồng ý ký bản cam kết sẽ không ra tranh cử với tư cách ứng cử viên độc lập. Giới chức Cộng Hòa thở phào nhẹ nhõm, dù vẫn lo âu không biết ông có giữ lời hứa hay không.
Tuần thứ 14: Một số tổ chức siêu vận động (SuperPAC) của cánh bảo thủ Cộng Hòa nhảy vào vòng chiến, bỏ tiền chay quảng cáo trên TV với mục đích kêu gọi mọi người đừng ủng hộ ông Trump.
Cũng trong tuần này, ông Trump để yên cho một người ủng hộ nói rằng trở ngại nước Mỹ phải đối phó là “cộng đồng người Hồi Giáo” và Tổng Thống Obama “là một tín đồ Hồi Giáo.”
Tuần thứ 16: NBC/Wall Street Journal đưa tin hai ông Trump và Ben Carson đứng nhất nhì, các chính trị gia tên tuổi khác của đảng Cộng Hòa đều thua xa.
Ông Trump đưa ra chính sách kinh tế, kèm theo lời hứa nếu làm tổng thống sẽ không lãnh lương, sẽ giảm thuế cho thành phần trung lưu và không tăng nợ nần.
Tuần thứ 17: Trả lời phỏng vấn của nhật báo The New York Times, ông Trump cho hay cuộc tranh cử “sẽ trở thành buồn tẻ nếu không có tôi, các đài truyền hình sẽ thất vọng nếu tôi không có mặt.” Trước lời đồn đãi ông sẽ rút lui nếu không tiếp tục đứng đầu bảng, ông trả lời “tôi chẳng bao giờ bỏ cuộc” tin tưởng “tôi là người sẽ chiến thắng.” Cuộc thăm dò trong tuần cho thấy ông dẫn ở Ohio, Florida và Pennsylvania.
Tuần thứ 18: Ông Trump tấn công Cựu Thống Ðốc Jeb Bush, nói rằng dân chúng Florida “tin tưởng ở tôi hơn tin ở ông cựu thống đốc của họ.” Ông tấn công cả Cựu Tổng Thống George W. Bus, bảo “đừng quên hai tòa nhà World Trade Center sụp đổ lúc ông ta đang nắm quyền.” Ngoài ra, khi đi vận động ở Richmond, Vieginia, ông Trump nói “ngoài tôi ra, chẳng ai đủ khả năng để đối chọi với bà Hillary Clinton.”
Tuần thứ 20: Trên đài CNN, ông Trump cho rằng “nước Mỹ cần người có nhiều năng lực để lãnh đạo quốc gia.” Người đó là ai? Câu trả lời: là chính ông chứ không ai khác. Ông chê các ứng cử viên khác là “những người yếu kém,” đặc biệt chê đối thủ Ben Carson “quá yếu kém, không có năng lực” để điều hành guồng máy công quyền.
Tuần thứ 23: Sau vụ khủng bố xảy ra tại Paris, Pháp, Reuters/IPSOS cho hay cử tri Hoa Kỳ chọn ông Trump và bà Clinton là những ứng cử viên sáng giá nhất để đối phó với khủng bố ở Mỹ. Ông Trump bắt đầu lên tiếng về chính sách cứng rắn đối với người tỵ nạn Syria và tập thể Hồi Giáo.
Tuần thứ 24: Ông Trump cho người ủng hộ biết ông “muốn kiểm soát chặt chẽ người tỵ nạn Syria” để nếu được nhận vào Mỹ “chúng ta biết họ là ai, biết có ISIS trà trộn vào tập thể người tỵ nạn hay không.” Ông còn nói “tôi không muốn đóng cửa các nhà thờ Hồi Giáo nhưng tôi đòi hỏi chúng ta phải theo dõi, kiểm soát hoạt động của các nhà thờ Hồi Giáo. Tôi muốn cho các bạn biết những người sinh hoạt với nhà thờ Hồi Giáo biết ai là người tốt, ai là người xấu, nhưng họ không khi nào nói cho chúng ta biết.” Ông còn nói từng thấy cả ngàn người Hồi Giáo ở New Jersey reo hò khi thấy khủng bố al-Qaeda tấn công nước Mỹ hôm 11 Tháng Chín 2001.
Tuần thứ 26: Ông Trump kêu gọi “cấm cửa tất cả những người Hồi Giáo, không cho họ vào Mỹ.” Tin từ đảng Cộng Hòa cho hay một cuộc gặp “mật” diễn ra, “bàn thảo giải pháp đưa người đại diện cho đảng ra tranh cử” trong trường hợp ông Trump không đủ phiếu ủng hộ của đại biểu. Sau khi tin này được tung ra, ông Trump lại dọa sẽ tranh cử với tư cách ứng cử viên độc lập.
