Là một người làm trong tòa án của giáo phận, đồng thời cũng là một linh mục, một mục tử, tôi thấy đây là một điều rất hay, bởi vì quyết định này có thể mang giáo dân trở lại với giáo hội, để họ có thể cảm nhận được tình thương của một người cha.
LTS - Hôm Thứ Ba, 8 Tháng Chín, Ðức Giáo Hoàng Francis đưa ra một quyết định, gọi là Tự Sắc, cho biết muốn đơn giản hóa thủ tục tiêu hôn mà bấy lâu nay bị nhiều người chỉ trích là tốn kém và mất thời giờ, làm cho nhiều giáo dân nản chí, cảm thấy không còn gần gũi với giáo hội Công Giáo. Nhân dịp này, nhật báo Người Việt phỏng vấn Linh Mục Peter Việt Hồ, giám đốc kiêm phụ tá pháp lý Văn Phòng Giáo Luật Giáo Phận Orange, về đề tài này.
Linh Mục Peter Việt Hồ. (Hình: Dân Huỳnh/Người Việt)
Người Việt (NV): Phản ứng của linh mục như thế nào đối với quyết định của Ðức Giáo Hoàng Francis?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Là một người làm trong tòa án của giáo phận, đồng thời cũng là một linh mục, một mục tử, tôi thấy đây là một điều rất hay, bởi vì quyết định này có thể mang giáo dân trở lại với giáo hội, để họ có thể cảm nhận được tình thương của một người cha.
Tuy nhiên, quyết định của ngài cũng ảnh hưởng đến công việc, cấu trúc của tòa án. Thứ nhất, về công việc, chúng tôi sẽ phải làm nhiều hơn. Nhưng chúng tôi cũng thấy là cần phải làm để giúp đỡ những người muốn tiêu hôn hiểu hơn ý của đức giáo hoàng và con người của ngài.
Trước khi trở thành giáo hoàng, ngài là tổng giám mục ở Buenos Aires, Argentina, là một người luôn đi sát với người nghèo. Khi được chọn làm giáo hoàng, ngài chọn tên Francis, theo gương của Thánh Francis. Giáo triều của ngài sẽ phản ảnh con người và tấm gương của Thánh Francis. Cho nên, qua quyết định này, ngài muốn đưa con người trở lại với tình yêu của Thiên Chúa.
NV: Qua tin tức, tôi thấy nhiều người ủng hộ quyết định này của Ðức Giáo Hoàng Francis. Tuy nhiên, để thay đổi một cơ cấu tổ chức đã tồn tại cả ngàn năm nay, không phải là dễ. Và như linh mục nói sẽ phải làm việc nhiều hơn. Vậy trong những ngày tới, linh mục có mướn thêm người để làm, hay vội vã giải quyết các hồ sơ tiêu hôn, một cách cho có, để phù hợp với quyết định của đức giáo hoàng?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Những gì đức giáo hoàng nói ở đây là ước muốn của ngài, nhưng phải hiểu rằng trong cấu trúc của giáo hội, đức giám mục giáo phận địa phương là người có quyền quyết định. Trong quyết định này, đức giáo hoàng nhiều lần lập lại là xin giao trách nhiệm này cho giáo phận địa phương. Dĩ nhiên, trong những ngày tới, chúng tôi và các cha làm việc trong văn phòng này sẽ gặp đức cha, để thảo ra một đường hướng nào đó, để giúp cho công việc này với giáo dân một cách tốt đẹp hơn. Chúng tôi không biết vấn đề này sẽ ảnh hưởng đến tài chánh của giáo phận như thế nào.
NV: Thưa linh mục, nếu đức giáo hoàng không đưa ra quyết định này, có nghĩa là việc giải quyết tiêu hôn vẫn chậm, liệu đây có phải là tình huống làm một số giáo dân xa rời giáo hội? Và chính vì thế mà đức giáo hoàng mới đưa ra quyết định này, để kéo họ lại?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Trước hết, những luật lệ này được đưa ra để bảo vệ người xin và người bị đơn. Có một yếu điểm là nếu mình làm lẹ quá, chỉ tập trung vào người xin tiêu hôn, vậy thì quyền lợi của người bị đơn thì sao. Cho nên, mặc dù đức giáo hoàng muốn tiến trình xin tiêu hôn trôi chảy hơn, nhanh hơn, nhưng đồng thời ngài cũng nhắc nhở là phải chú ý đến quyền lợi của hai phía. Cho nên, tất cả không phải là mọi thứ hoàn toàn 100%, nhưng cũng tùy thuộc vào mỗi hồ sơ nữa. Ở đây, chúng tôi xin nhắc là chúng ta cần phải bảo vệ người bị đơn nữa. Ðây là quyền lợi của họ. Nếu người xin tiêu hôn với một tâm ý không trung thực, không thật thà, liệu mình có nên áp dụng tiến trình này nhanh chóng hay không.
NV: Như vậy đây chỉ là luật pháp của giáo hội, chứ không phải luật pháp ngoài đời?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Vâng, những gì tôi nói đây là chỉ liên quan giữa các giáo dân trong giáo hội, không liên quan gì đến chuyện ngoài đời. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, trước khi xin tiêu hôn theo luật pháp của giáo hội, vẫn phải có quyết định ly dị ở ngoài đời trước.
NV: Theo kinh nghiệm của linh mục, trong vai trò thẩm phán của tòa án hôn phối giáo phận, liệu quyết định của đức giáo hoàng muốn tiêu hôn được giải quyết trong 45 ngày, có thể thực hiện được không?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Nếu đọc kỹ văn kiện, thì có một vài trường hợp đúng. Tôi nghĩ rằng điều mà ngài muốn nói đến là những trường hợp những người cưới người không cùng tôn giáo, hoặc những người Công Giáo đã lập gia đình rồi mà không cử hành nghi thức hôn phối trong nhà thờ.
NV: Còn một hồ sơ tiêu hôn làm ở Giáo Phận Orange mất khoảng bao lâu?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Cái này còn tùy. Ở ngoài đời, một hồ sơ ly dị mất từ 10 tháng trở lên. Tại Giáo Phận Orange, từ khi tôi phụ trách vấn đề này, tôi cũng đã cải tổ hệ thống làm việc của văn phòng này rất nhiều. Theo mong ước của tôi, nghĩa là mọi việc trôi chảy, tiến trình này mất từ một năm tới một năm rưỡi. Tuy nhiên, tiến trình này còn tùy thuộc vào sự hợp tác của cả người xin tiêu hôn và người bị đơn. Nhiều khi họ đến giáo xứ xin đơn gởi lên, nhưng khi liên lạc, họ lại không trả lời, thì chúng tôi không thể làm được. Hoặc có khi chúng tôi xin thêm nhân chứng, nhưng không ai chịu làm chứng cho họ. Thành ra, chúng tôi không thể cho một câu trả lời chính xác là mất bao lâu để xong một hồ sơ tiêu hôn. Về phía tòa án, khi nhận được hồ sơ là chúng tôi tiến hành ngay, chứ không chờ đợi gì cả.
NV: Tòa án ngoài đời người ta có lệnh, có thời hạn, trong bao nhiêu ngày phải nộp. Còn giáo phận có không, trong chuyện bổ túc hồ sơ? Nếu người ta không nộp thì sao?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Có chứ. Chúng tôi luôn khuyến khích họ nộp hồ sơ đầy đủ. Nếu không có, thì chúng tôi khuyến cáo họ là anh hay chị thiếu cái này, thiếu cái kia, xin làm ơn cung cấp cho chúng tôi. Nếu sau lá thư thứ nhất và thứ hai mà không trả lời, trong lá thư thứ ba chúng tôi sẽ báo cho họ biết, trong vòng bao nhiêu ngày, chúng tôi sẽ treo hồ sơ, hoặc sẽ trả hồ sơ lại cho họ. Nếu không nhắc nhở họ, thì hồ sơ sẽ chồng chất.
NV: Tỉ lệ giáo dân ở giáo phận này xin tiêu hôn như thế nào, thưa linh mục?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Một năm chúng tôi nhận khoảng 230 hồ sơ. Trong vấn đề giải quyết thì ở đây, số người có bằng giáo luật để có thẩm quyền làm việc này rất là hiếm. Giáo phận có năm thẩm phán. Riêng tôi là thẩm phán duy nhất có thể giải quyết hồ sơ, không cần thẩm phán phụ. Với năm thẩm phán như vậy, chúng tôi chỉ giải quyết được khoảng 180 hồ sơ. Mặc dù vẫn còn khá nhiều hồ sơ tồn đọng, nhưng so với thời gian trước, nhanh khá nhiều. Ví dụ, hiện nay chúng tôi đang xét một số hồ sơ năm 2014, tức là chỉ khoảng một năm, hoặc nhiều lắm chừng 14 tháng.
NV: Khi đọc thủ tục tiêu hôn, có một số người nói sao mà phức tạp và khó khăn quá, thôi thì bỏ đạo cho rồi. Là một thẩm phán về hôn phối của giáo phận, đồng thời cũng là một mục tử của Chúa, có nhiệm vụ gia tăng giáo dân, linh mục nghĩ sao về phát biểu này?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Trước đây, khi cộng tác viết một cuốn sách với Linh Mục Nguyễn Khắc Hy, tôi có đề cập chuyện này. Chúng tôi biết có một số người có ý nghĩ như vậy, nhưng khi vào trong tòa án rồi, họ nhìn thấy một khía cạnh khác. Thật sự, giáo hội không phải là nơi tạo ra khó khăn. Khi hai người quen nhau, cưới nhau, chúng tôi đâu có ép họ. Những gì họ cảm thấy sai, ngày hôm nay xin giáo hội giúp, thì giáo hội giúp. Như tôi nói hồi nãy, giáo hội không có đủ nhân sự để giải quyết vấn đề, rồi các thủ tục phải được thực hiện đầy đủ để bảo vệ quyền lợi của cả hai phía xin tiêu hôn, rồi sự cộng tác của họ đối với chúng tôi. Thành ra, nếu nói là khó thì không đúng, vì chúng tôi đâu có tạo ra chuyện này cho họ đâu. Về phía chúng tôi, với tấm lòng của một mục tử, chúng tôi luôn giúp cho họ trở về với Thiên Chúa, để sống tốt lành. Ðó là mục đích của chúng tôi.
NV: Linh mục có điều gì nhắn gởi giáo dân Việt Nam trong giáo phận, qua quyết định của đức giáo hoàng?
Linh Mục Peter Việt Hồ: Thực sự, đức thánh cha muốn mọi người cảm nhận được tình yêu của Thiên Chúa. Và năm thánh 2017 tới đây là năm Lòng Thương Xót Của Chúa, và mọi người đừng có sợ. Ðừng nghĩ rằng giáo hội khó khăn. Giáo hội lúc nào cũng sẵn sàng cởi mở. Dĩ nhiên, trong sự cởi mở này phải có luật lệ, cũng giống như một quốc gia, một gia đình... để bảo vệ mọi người, không thiên vị ai.
Nhân đây, tôi cũng xin mời gọi những ai đang trong trường hợp này, đừng ngần ngại. Hãy liên lạc với văn phòng chúng tôi, qua số 714-282-3000.
NV: Xin cảm ơn linh mục.
