Không cần tiền tranh cử sơ bộ, nhưng ông Trump cần tiền cho cuộc tổng tuyển cử.
Donald Trump
Chuyện khó tin: ông tỷ phú Cộng Hòa Donald Trump cần tiền. Chuyện chẳng khó tin: số tiền ông cần lên đến 1 tỷ hoặc 1 tỷ rưỡi dollars để trang trải chi phí cho cuộc đua tiến về Tòa Bạch Ốc.
Tin hành lang Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ cho biết chuyện cần tiền tranh cử được dại diện của ông nói tới trong buổi gặp gỡ riêng với các vị thượng nghị sĩ lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện hôm Thứ Năm tuần trước. Theo lời một người biết rất rõ “chuyện gì xảy ra” kể lại, đại diện của Trump nói rõ “chúng tôi không còn đủ tiền để trang trải chi phí, không có đủ để mở cuộc vận động tấn công bà Hillary Clinton (Dân Chủ)” trước ngày Ðại Hội Cộng Hòa diễn ra vào đầu Tháng Bảy tới đây ở Cleveland Ohio. Vẫn theo tin hành lang Quốc Hội, người than thở về chuyện tiền nong là ông Paul Manafort, cố vấn đặc biệt và là nhân vật quan trọng nhất trong Ủy Ban Vận Ðộng Tranh Cử của ông tỷ phú Trump.
Ðây không phải lần đầu tiên cánh ông Trump nói chuyện tiền nong. Giữa Tháng Sáu năm ngoái khi loan báo quyết định tranh cử tổng thống, ông Trump cho hay “sẽ dùng tiền của tôi để vận động, không nhờ vả ai hết,” kèm theo câu “tôi giầu lắm, tôi có nhiều tiền lắm, tôi sẵn sàng bỏ tiền tranh cử để sau này không nợ nần ai hết,” ý muốn nói sẽ không “nợ nần chính trị” tức chẳng “vướng mắc” gì với những nhà tài phiệt hoặc những công ty sẵn sàng bỏ tiền giúp các ứng cử viên tranh cử. Câu nói này tức khắc thu hút sự chú ý của mọi người: cử tri hoan nghênh ông vì “không muốn nhìn thấy những kẻ có tiền tìm cách lũng đoạn chính trường,” cánh quan sát viên chính trị thì bảo ông Trump phải tự ý bỏ tiền vận động “vì biết chẳng ai muốn giúp ông ta.”
Theo những bản tin khác nhau, truyền thông Hoa Kỳ cho hay số tiền ông Trump bỏ ra cho cuộc bầu cử sơ bộ “chỉ chừng vài chục triệu bạc,” khoản tiền thật ít ỏi so với con số hàng trăm triệu của những ứng cử viên cùng đảng cũng như khác đảng. Lý do ông chỉ phải bỏ rất ít tiền túi vì ông là nhân vật tạo sôi nổi nhất ở cuộc tranh cử, ngày nào báo chí, TV, radio cũng nói về ông, đài nào, báo nào cũng phỏng vấn ông, giúp ông Trump “lời rất to mà không cần bỏ ra nhiều vốn” như điều chiến lược gia Josh Einstein của Viện Nghiên Cứu Chính Sách Công có trụ sở đặt tại Washington D.C. Ông Einstein còn bảo “lịch sử tranh cử Hoa Kỳ cho thấy xưa nay chưa ai được truyền thông chú ý như ông Trump,” chính sự chú ý quá đặc biệt đó “đã quảng cáo không công cho ông ta,” trong khi các ứng cử viên khác “không ai có được lợi thế đó.”
Không cần tiền tranh cử sơ bộ, nhưng ông Trump cần tiền cho cuộc tổng tuyển cử. Từ cuối Tháng Tư 2016, sau khi loại được tất cả các đối thủ để một mình một ngựa trở thành ứng cử viên đại diện cho đảng Cộng Hòa, ông Trump tự tin “sẽ quyên được 1 tỷ hoặc 1 tỷ rưỡi” để vận động. Dàn tham mưu của ông cũng đưa ra một kế hoạch làm việc chung với Ban Ðiều Hành Trung Ương Ðảng Cộng Hòa, để cùng kiếm khoản tiền cần có. Kế hoạch đó có thể tóm tắt như sau: ông Trump cùng với các vị dân cử đang lãnh đạo đảng sẽ dự nhiều cuộc vận động khác nhau, quyền tiền cho đảng và cho ông.
“Ðó là kế hoạch tương lai, sẽ được thực hiện sau khi ông Trump đọc bài diễn văn nhận lời đề cử của đảng,” theo lời một viên chức của Ban Ðiều Hành Trung Ương Ðảng Cộng Hòa, “nhưng phía ông Trump muốn ngay lúc này bắt đầu quảng cáo vận động tranh cử mà họ không có tiền.” Viên chức này cho hay “họ nói với chúng tôi là muốn quảng cáo TV từ đầu Tháng Sáu cho đến giữa Tháng Bảy, muốn đảng cấp tiền trang trải chi phí đó chứ ông Trump không muốn tự bỏ tiền ra trả.” Lý do: “họ bảo với chúng tôi rằng ông Trump đã có đủ phiếu đại biểu, là người đại diện cho đảng, do đó họ nghĩ rằng từ giờ trở đi, phần lớn chi phí sẽ do đảng gánh vác, cộng với số tiền ông Trump sẽ quyên được trong những tháng tới.”
Chưa rõ phía đảng Cộng Hòa sẽ quyết định như thế nào nhưng vài ngày trước đây, bản tin của nhật báo The New York Times cho hay nhiều nhà tài phiệt ủng hộ đảng Cộng Hòa nói họ sẽ không góp tiền giúp ông Trump tranh cử. Bài báo nêu tên một số nhà tài trợ quan trọng như ông Paul Singer của New York, người sáng lập Tổ Hợp Ðầu Tư TD Ameritrade là ông Joe Ricketts, nhà đầu tư William Oberndorf v.v... những người nói sẽ không tặng tiền giúp ông Trump. Ông Singer từ chối vì vẫn ủng hộ lập trường của Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio (dù ông Rubio đã rút lui), ông Ricketts lắc đầu vì ông Trump không xứng đáng làm tổng thống, ông Oberndorf nói rõ hơn “nếu là cuộc đua giữa Trump và Clinton, tôi sẽ bỏ phiếu cho Clinton.”
Chiến lược gia Cộng Hòa Mark Williams, ông Trump đang gặp khó khăn “chỉ vì ngay lúc đầu ông đã dùng những lời lẽ thật nặng nề để mắng nhiếc những người ông cần họ giúp đỡ, đồng thời phần lớn những người này biết tư cách cá nhân của ông Trump, vì thế họ nghĩ rằng ông Trump khó đắc cử hoặc không đủ tài sức để lãnh đạo quốc gia.” Theo ông Fred Malek, chủ tịch Ủy Ban Tài Chánh của Hiệp Hội Thống Ðốc Cộng Hòa, mọi người đang chờ đợi xem ông Trump sẽ tìm cách hòa giải với tất cả các thành phần trong đảng như thế nào, xem chính sách, kế hoạch vận động của ông Trump như thế nào “trước khi quyết định nên hay không nên ủng hộ ông Trump.” Vẫn theo ông Malek, “ngay lúc này, đòn của ông Trump là tôi đại diện cho đảng, quý vị phải ủng hộ tôi. Chuyện không dễ như thế đâu.”
Ðiều đó báo trước ông Trump sẽ vất vả khi kiếm tiền vận động tranh cử. Có thể ông vẫn phải bỏ tiền túi ra để dự cuộc đua chính trị, đối đầu với ứng cử viên Hillary Clinton, nhân vật được ví là “chiếc máy kiếm tiền,” đang được tài trợ mạnh mẽ của những nhà tài phiệt và của lực lượng bề thế của đảng Dân Chủ.
