"Năm nay, ngoài việc bầu cử tổng thống cho đến các nghị viên thành phố và các học khu, chúng ta còn bầu 17 dự luật được đánh số từ 51 đến 67.”
Quang cảnh buổi hội luận tìm hiểu dự luật bầu cử. (Hình: Lâm Hoài Thạch/Người Việt)
GARDEN GROVE, California (NV) – Cộng Đồng Việt Nam Nam California vừa tổ chức một buổi giải thích và hướng dẫn 17 dự luật của California trong cuộc bầu cử ngày 8 Tháng Mười Một, tại một buổi họp vào tối Thứ Năm, 27 Tháng Mười.
Ban giải thích gồm có cựu Đại Tá Lê Khắc Lý, chủ tịch Hội Đồng Cố Vấn Cộng Đồng Việt Nam Nam California; kỹ sư Trương Ngãi Vinh, chủ tịch Cộng Đồng Việt Nam Nam California; ông Nguyễn Kim Bình, phó chủ tịch nội vụ Cộng Đồng Việt Nam Nam California; và ông Khải Đào.
Theo ông Lê Khắc Lý, “Cuộc tổng tuyển cử năm nào cũng có, ngoài các ứng cử viên ra từ liên bang cho đến địa phương thì đều có những dự luật mình phải bầu. Gọi là tổng tuyển cử tức cuộc tuyển cử mà năm đó có bầu tổng thống. Trong cuộc bầu cử này, luôn luôn có những dự luật mà mình phải tìm hiểu. Cái dự luật quan trọng là cấp tiểu bang, còn ở tất cả thành phố cũng có những dự luật tùy theo địa phương. Năm nay, ngoài việc bầu cử tổng thống cho đến các nghị viên thành phố và các học khu, chúng ta còn bầu 17 dự luật được đánh số từ 51 đến 67.”
“Mục đích của cuộc họp hôm nay là chúng ta tìm hiểu nội dung và ý nghĩa của những dự luật đó để chúng ta có sự đồng ý hay không đồng ý để bầu có những dự luật đó,” ông nói thêm.
Cuộc thảo luận được bắt đầu từ dự luật 51 rồi đến những dự luật khác kế tiếp. Các thành viên trong ban tổ chức cũng như những đồng hương đến tham dự có những thảo luận từng dự luật một để tìm hiểu, nêu ra lý do tại sao chấp nhận hay không chấp nhận.
Ban tổ chức trình bày 17 dự luật của tiểu bang California như sau:
1-Dự Luật 51: Trái phiếu xây dựng cơ sở trường học
Nếu được thông qua, $9 tỷ trái phiếu bán ra, trợ giúp sửa chữa, xây dựng cơ sở trường học, trong đó, $7 tỷ cho K-12, $2 tỷ cho đại học cộng đồng, không phải chi phí trả lương cho giáo viên. Trái phiếu trả trong 35 năm, tiền lời trả $500 triệu mỗi năm, tổng cộng cả gốc lẫn lời là $17.6 tỷ.
-Ủng hộ: Cần trường học khang trang.
-Chống: Nợ tiểu bang chồng chất (đã $400 tỷ).
2- Dự Luật 52: Lệ phí bệnh viện tư nhân cho Medi-Cal
Medi-Cal là chương trình chăm sóc sức khỏe cho hơn 13 triệu dân California lợi tức thấp. Nếu thông qua, bệnh viện tư nhân phải giúp trả chi phí cho Medi-Call vĩnh viễn.
-Ủng hộ: Tăng tài trợ cho Medi-cal và số tiền này chỉ dùng cho Medi-Cal.
-Chống: Hơn $3 tỷ nhưng không bảo đảm giúp cho bệnh nhân, sẽ giúp cho tập đoàn bệnh viện.
3- Dự Luật 53: Cử tri quyết định trái phiếu doanh thu
Hiện tại, tiểu bang bán trái phiếu không thông qua cử tri. Nếu thông qua, tiểu bang phải hỏi ý kiến dân trước khi bán trái phiếu (hơn 42 tỷ cho một dự án).
-Ủng hộ: Dân phải biết những công trình lớn và để quy trách nhiệm chi tiêu cho tiểu bang.
-Chống: Với các dự án khẩn cấp, bán trái phiếu để lấy tiền xây dựng các công trình đường xá, cầu, cống, nhà tù… phải chờ bầu cử. Dân nơi khác không biết quan trọng dự án địa phương.
4- Dự Luật 54: Thay đổi trong thủ tục lập pháp
Nếu thông qua, cơ quan lập pháp phải đăng dự luật lên mạng ít nhất 72 giờ trước khi biểu quyết. Tất cả cuộc họp của cơ quan lập pháp phải đưa lên mạng trong vòng 24 giờ. Bất cứ ai cũng được phép ghi lại các cuộc họp công khai của cơ quan lập pháp. Sẽ được đưa vào Hiến Pháp California.
-Ủng hộ: Người dân theo dõi cơ quan lập pháp làm gì.
-Chống: Gây khó khăn cho cơ quan lập pháp.
5- Dự Luật 55: Gia hạn thuế trên thu nhập cao
Số tiền này chính yếu chi cho giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Nếu thông qua, tiếp tục giữ luật tăng thuế đến 2030 cho cá nhân thu nhập trên $250,000/năm. Nếu không, sẽ hết hạt vào năm 2018.
-Ủng hộ: Hơn $7 tỷ/năm cho giáo dục, sức khỏe.
-Chống: Hại doanh nghiệp nhỏ, mất việc làm, lấy tiền của người siêng năng lao động.
6- Dự Luật 56: Tăng thuế thuốc lá
Tiền chi cho giáo dục về thuốc lá và chăm sóc trẻ em. Trước kia chưa áp dụng cho thuốc lá điện tử.
Nếu thông qua, đánh thuế $2/gói. Áp dụng cho tất cả loại thuốc lá và thuốc lá điện tử.
-Ủng hộ: Giúp ngăn chặn hút thuốc. Có hàng triệu đô cho các chương trình chăm sóc sức khỏe.
-Chống: Nên có chương trình cai nghiện thuốc lá tốt hơn là tăng thuế.
7- Dự Luật 57: Tạm tha tù nhân không phạm tội bạo lực
Nếu thông qua, người lớn phạm trọng tội phi bạo lực sẽ được tạm tha sau khi đã chịu án chính. Thiếu niên tuổi 14-17 không cần xét xử tại tòa án người lớn, trừ khi có quyết định của chánh án tòa án vị thành niên.
-Ủng hộ: Giảm tình trạng nhà tù quá tải. Tiết kiệm tiền cho tù nhân phi bạo lực. Khuyến khích tù nhân tự phục hồi đạo đức.
-Chống: Thả lượng lớn tội phạm ra đường phố. Làm suy yếu luật chống tội phạm và không tôn trọng bản án nguyên thủy của tòa án.
8- Dự Luật 58: Dạy tiếng Anh bằng song ngữ
Nếu thông qua, các trường không bị bắt buộc phải dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh mà được dùng song ngữ để dạy.
-Ủng hộ: Học tiếng Anh có thể tự ý dùng bất cứ hình thức nào để học sinh tiếp thu tốt nhất.
-Chống: Học hoàn toàn bằng tiếng Anh giúp học sinh suy nghĩ hoàn toàn bằng tiếng Anh. Song ngữ sẽ làm chậm khả năng này.
9- Dự Luật 59: Lấy ý kiến dân về chi tiêu cho chính trị
Năm 2010, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ phán quyết rằng các công ty cũng giống như các cá nhân khi nói đến chi tiêu chính trị, cho phép các nghiệp đoàn và công ty được chi tiêu không giới hạn vào những quảng cáo chính trị trước cuộc bầu cử.
Nếu thông qua, áp lực các nhà lập pháp tiểu bang làm mọi cách đảo ngược quyết định của Tối Cao Pháp Viện.
-Ủng hộ: California không ủng hộ quyết định của Tối Cao Pháp Viện.
-Chống: Không làm giảm chi tiêu tranh cử. Không giúp để biết tốt hơn những đóng góp cho chi tiêu tranh cử.
10- Dự Luật 60: Sử dụng bao cao su trong phim người lớn
Nếu thông qua, diễn viên phim người lớn phải dùng bao cao su. Các nhà sản xuất phim phải có giấy phép cung cấp nơi đóng phim. Cư dân California có quyền kiện nếu hãng phim vi phạm.
-Ủng hộ: Bảo vệ diễn viên không bị bệnh AIDS và các bệnh khác.
-Chống: Những cặp vợ chồng tự quay phim trong nhà có thể bị kiện.
11- Dự Luật 61: Chi phí thuốc kê toa
Tiểu bang California chi khoảng $3.8 tỷ/năm cho thuốc kê toa cho bệnh nhân Medi-Cal, nhân viên tiểu bang và tù nhân.
Nếu thông qua, giới hạn tiền chi cho toa thuốc. Giá thuốc không cao hơn so với giá mà Bộ Cựu Chiến Binh phải trả.
-Ủng hộ: Tiết kiệm hàng triệu đô la cho tiểu bang.
-Chống: Luật không áp dụng cho hầu hết Medi-Cal. Loại bỏ sự giảm giá mà tiểu bang đang nhận, do đó làm tăng chi phí sức khỏe.
12- Dự Luật 62: Bỏ án tử hình
Tiểu bang California là một trong 30 tiểu bang có án tử hình.
Nếu thông qua, sẽ bỏ án tử hình. Tội giết người sẽ bị chung thân và không được tạm tha. Tội giết người chỉ bị chung thân và phải làm việc.
-Ủng hộ: Tiết kiệm tiền. Bảo đảm không có người vô tội bị tử hình.
-Chống: Giết người phải bị đền bù. Tiền không thể đổi được sự sinh mạng đã mất đi.
13- Dự Luật 63: Kiểm soát bán súng đạn
Hiện nay việc mua đạn thường không bị kiểm tra.
Nếu thông qua, người bị cấm mua vũ khí không được sở hữu vũ khí nữa. Muốn mua đạn phải có giấy phép. Không được sở hữu một số loại băng đạn có chứa quá nhiều đạn.
-Ủng hộ: Người phạm tội và tâm thần không được quyền dùng súng. Ngăn chặn người nguy hiểm mua đạn.
-Chống: Làm khó khăn cho những người tốt mua súng đạn. Chi phí tốn kém lên hàng triệu đô la.
14- Dự Luật 64: Hợp pháp hóa hút và trồng cần sa giải trí
Hiện nay, cần sa chỉ được dùng hợp pháp nếu có toa bác sĩ.
Nếu thông qua, người từ 21 tuổi trở lên được trồng và sử dụng cần sa. Có thuế và quy định cho doanh nghiệp trồng và bán cần sa. Tiền thu được chi cho giáo dục dùng cần sa, thanh thiếu niên, môi trường.
-Ủng hộ: Thu được hơn $1 tỷ/năm. Giảm chi phí tòa án.
-Chống: Làm khó kiểm soát, tăng buôn bán ma túy qua cần sa. Cần Sa trồng gần trường làm cho trẻ em có nguy cơ nghiện ngập.
15- Dự Luật 65: Tiền bọc, túi đi chợ
Hiện nay một số cửa hàng bán lẻ ở một số nơi không được phát bọc nhựa dùng một lần nhưng tính tiền 10 cent túi giấy hoặc bọc nhựa tái sử dụng.
Nếu thông qua, 10 cent phải bỏ vào quỹ tiểu bang. Quỹ này dùng cho dự án bảo vệ môi trường, nước uống sạch, vệ sinh bãi biển, công viên.
-Ủng hộ: Cửa hàng không được giữ tiền bán túi. Tiền 10 cent đưa vào quỹ làm lợi cho xã hội.
-Chống: Luật này không bỏ được việc dùng túi nhựa.
16- Dự Luật 66: Thủ tục tòa án tử hình
Hiện nay, tù nhân tội tử hình có quyền kháng án, kéo dài hàng chục năm và tốn rất nhiều tiền.
Nếu thông qua, rút ngắn thủ tục kháng án tử hình. Tòa án địa phương có quyền xử kháng án trước khi lên Tối Cao Pháp Viện. Kháng án phải hoàn tất trong 5 năm sau khi bị án tử hình. Tử tù có thể bị giam ở bất cứ nhà tù tiểu bang nào.
-Ủng hộ: Kháng án cần nhanh, ít phức tạp, công lý được thực thi.
-Chống: Tốn tiền thuế dân cho các tòa. Rút ngắn thủ tục kháng án tăng nguy cơ tử hình người vô tội.
17- Dự Luật 67: Cấm túi nhựa dùng một lần
Năm 2014, cơ quan lập pháp thông qua một đạo luật cấm túi nhựa dùng một lần tại một số các cửa hàng trên tiểu bang, tính 10 cent cho túi giấy hoặc túi nhựa dày hơn, và cho phép các cửa hàng giữ lại tiền bán.
Nếu thông qua, đạo luật 2014 tiếp tục hiệu lực. Toàn tiểu bang California bị cấm túi nhựa dùng một lần. Được tính tiền túi giấy hoặc nhựa dày tái sử dụng.
-Ủng hộ: Bảo vệ động vật hoang dã và tiết kiệm hàng triệu đô la cho bảo vệ môi trường.
-Chống: Nhiều cửa hàng thực phẩm lợi dụng bán túi có lợi hàng triệu đô la.
