“Thực tế luôn lớn hơn lý tưởng. Lý tưởng mà không thực tế sẽ trở thành viển vông. Thời gian lớn hơn không gian và tập thể thì lớn hơn cá nhân. Trong mọi sự, chúng ta phải chỉ trích, phê bình nhưng luôn nhớ rằng hiệp nhất lớn hơn phân hóa và bạo động.”
Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp
Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, giám mục Giáo phận Vinh, đã có chuyến thăm Hoa Kỳ trong mấy tuần qua.
Từ ngày được Giáo hoàng Biển Đức XVI phong giám mục và Vatican bổ nhiệm cai quản Giáo phận Vinh cách đây 4 năm, Đức cha đã nhiều lần đi Mỹ thăm giáo dân gốc Vinh.
Quan trọng hơn, các chuyến đi của Đức cha còn đưa ra quan điểm của giáo hội công giáo Việt Nam trước tình hình biển Đông ngày một căng thẳng trước ý đồ xâm lấn của Trung Quốc và những vấn đề liên quan đến tự do, nhân quyền ở quê nhà.
Chức sắc tôn giáo tại Việt Nam trong những năm qua đã nhiều lần viếng thăm Hoa Kỳ. Đây là một phần của chính sách phát triển quan hệ giữa hai nước và giữa các giáo hội.
Đức cha Nguyễn Thái Hợp trong chuyến đi vào tháng 5/2014 đã tiếp kiến Tổng Giám mục Joseph E. Kurtz, hiện là chủ tịch Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ. Nhân dịp này giáo phận Louisville, bang Kentucky, đã nhận hai chủng sinh từ Vinh sang học thần học và sau khi lãnh nhận chức linh mục sẽ làm việc tại Mỹ một thời gian trước khi trở về địa phận gốc để phục vụ. Tháng Chín tới đây sẽ có thêm hai chủng sinh nữa từ Vinh đến Louisville theo học. Trong chương trình phát triển tình liên đới giữa hai giáo hội, dự án kết nghĩa huynh đệ giữa giáo xứ của Giáo phận Vinh với Giáo phận Louisville cũng đã được đề nghị để nghiên cứu.
Đức cha Phaolô Hợp đã nhiều lần đi Mỹ, trong các năm 2011, 2013 và 2014, một phần vì Đức cha không chỉ là chủ chiên của Giáo phận Vinh mà còn là chủ tịch Ủy ban Công Lý và Hòa bình của Hội đồng Giám mục Việt Nam.
Theo cách tổ chức của giáo hội công giáo, ủy ban là tiếng nói của giới trí thức công giáo, là nơi để bày tỏ và thảo luận những vấn đề liên quan đến giáo hội và đất nước. Vì thế những chuyến đi của Đức cha luôn được chú ý vì nhiều người muốn hiểu rõ hơn quan điểm của giáo hội, của giới trí thức công giáo trước biến chuyển của tình hình trong nước về nhiều mặt.
Cũng như các lần trước, đến Mỹ dịp này Đức cha dành cho giới truyền thông tiếng Việt, từ Thủ đô Washington, Philidelphia, Houston sang California, nhiều cuộc phỏng vấn xoay quanh những vấn đề nóng như biển Đông, căng thẳng giữa giáo hội và nhà nước qua các vụ xung đột giữa giáo dân với chính quyền ở Con Cuông, ở Mỹ Yên.
Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp trong buổi hội ngộ ở San Jose ngày 18/5/2014Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp trong buổi hội ngộ ở San Jose ngày 18/5/2014
Tại San Jose, Hội Ái hữu Giáo phận Vinh Bắc California đã tổ chức đón tiếp Đức cha vào chiều Chủ nhật 18/5/14 tại nhà hàng Grand Fortune với sự tham dự của hơn một trăm khách, trong đó có linh mục Linh hướng Lưu Đình Dương, linh mục Nguyễn Đình Đệ, cựu Thiếu tướng Nguyễn Khắc Bình, cựu Đại tá Trần Thanh Điền.
Dịp này Đức cha Phaolô Hợp đã trình bày tóm lược chương trình phát triển của giáo phận Vinh, việc sửa chữa, xây dựng nhà thờ, nhà xứ đổ nát; xây dựng đại chủng viện Vinh Thanh dự định hoàn tất vào cuối năm nay; việc tuyển chủng sinh mà con số đạt được từ 40 đến 50 em cho mỗi năm.
Về giáo dục tín lý, giáo phận đã tổ chức huấn luyện nâng cấp cho hàng trăm giáo lý viên, huấn luyện cách sống đạo và truyền đạo cho các ông trùm, các thành viên hội đồng giáo xứ để họ có thể đem Tin Mừng đến các nơi. Đặc biệt là chương trình kể chuyện về Giêsu theo phong cách Á đông.
Đó là những chương trình giáo dục của giáo hội. Còn giáo dục bên ngoài thế nào? Đức cha nhận xét:
“Càng ngày càng tệ và giáo dục Việt Nam đang đi vào ngõ cụt. Nhưng điều này nằm ngoài khả năng của giáo hội vì chúng ta chưa được cộng tác trực tiếp vào hệ thống giáo dục hiện nay.”
Về công tác xã hội, giáo phận đã giúp nhiều trong việc đào giếng hay tìm nguồn nước ngọt, mỗi giếng tốn chừng 5.000 đến 10.000 đôla tùy nơi, đưa đến cho dân ở Liên Hoa, Con Nâm, Phù Kinh, Trừng Hải, trại phong Quỳnh Lập; đã xây nhà chống lũ lụt ở những địa phương thường bị ảnh hưởng của bão như Lộc Thủy, Thủy Vực và chương trình 300 con bò giúp đỡ dân ở những xã nghèo.
Đóng góp tài chánh cho việc phát triển giáo phận cũng như công tác bác ái, từ thiện phần lớn đến từ trong nước. Cứu lụt năm 2010 quyên được 23 tỉ đồng (hơn một triệu đôla), trong đó 65% đóng góp từ trong nước. Xây đại chủng viện tốn 33 tỉ, 60% cũng là đóng góp của người trong nước, phần còn lại là từ nước ngoài.
Đức cha Nguyễn Thái Hợp thăm hỏi giáo dân trong buổi đón tiếp ở San Jose ngày 18/5/2014.Đức cha Nguyễn Thái Hợp thăm hỏi giáo dân trong buổi đón tiếp ở San Jose ngày 18/5/2014.
Đức cha nói: “Anh em trong nước bây giờ cũng ý thức được trách nhiệm của mình và đóng góp theo khả năng.”
Liên quan đến quan điểm về tự do, nhân quyền của Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng như của Ủy ban Công lý và Hòa bình, Đức cha cho biết:
“Chúng tôi đã nói về nhân quyền, tự do trong năm 2012 và năm 2013 trong góp ý sửa đổi Hiến pháp đã đòi hỏi bỏ Điều 4 Hiến pháp.”
Trước những căng thẳng trên biển Đông gần đây, Hội đồng Giám mục và Ủy ban đã lên tiếng rất rõ là không muốn chiến tranh xảy ra nhưng cần vận dụng sức mạnh của toàn dân để đối phó với xâm lăng từ Trung Quốc.
Nghe có người nói phải đánh. Đức cha chỉ mong cộng đồng người Việt tại hải ngoại tích cực cộng tác và nhắc lời Giáo hoàng Phanxicô nói với những người hoạt động:
“Thực tế luôn lớn hơn lý tưởng. Lý tưởng mà không thực tế sẽ trở thành viển vông. Thời gian lớn hơn không gian và tập thể thì lớn hơn cá nhân. Trong mọi sự, chúng ta phải chỉ trích, phê bình nhưng luôn nhớ rằng hiệp nhất lớn hơn phân hóa và bạo động.”
Chuyến đi này cũng là để ra mắt sách Công lý và Hòa bình trên biển Đông do Đức cha làm chủ biên. Đây là tập tài liệu gồm những bài viết dự định được thảo luận trong các buổi toạ đàm do Câu lạc bộ Phaolô Nguyễn Văn Bình tổ chức tại Sài Gòn năm 2011 nhưng đã bị nhà nước ngăn cấm. Trong nước anh em cho in lậu và lưu hành nội bộ, tức phát hành chui, nay ở hải ngoại có Phong trào Giáo dân đồng ý xuất bản. Tập sách là những bài nghiên cứu của giới trí thức về vấn đề biển Đông đang gây xung đột với Trung Quốc.
Khách chụp hình lưu niệm với Đức cha Nguyễn Thái Hợp ở San Jose ngày 18/5/2014.Khách chụp hình lưu niệm với Đức cha Nguyễn Thái Hợp ở San Jose ngày 18/5/2014.
Tại buổi hội ngộ ở San Jose, khi ông hội trưởng Hội Ái hữu Giáo phận Vinh là Phan Ngọc Hòa vừa dứt lời hát bài “Việt Nam tôi đâu” của Việt Khang, một nhạc sĩ đang bị giam tù vì viết về thảm họa xâm lăng từ Trung Quốc, Đức cha đã ưu ái lên tặng ông một đóa hoa hồng.
Chương trình văn nghệ còn có múa rối, dân ca xứ Nghệ và nhiều bài ca tranh đấu như “Dậy mà đi”, “Việt Nam quê hương ngạo nghễ”, “Việt Nam Việt Nam”. Một bạn trẻ, trước khi hát bài “Bạn tôi” cũng của Việt Khang, đã nhắc đến trường hợp luật sư Lê Quốc Quân và 17 thanh niên công giáo đang bị nhà nước giam tù vì lên tiếng cho tự do, nhân quyền.
Kết thúc chương trình, Đức cha Nguyễn Thái Hợp đã lên sân khấu và cùng ban hợp ca cất tiếng hát bài “Hy vọng đã vươn lên” của nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang.
